3103 - Ανθρωπότητα και Χρόνος V

N. Lygeros

Δεν επιλέγουμε την κοινωνία στην οποία γεννιόμαστε. Αυτή η κοινοτυπία βρίσκεται στη βάση πολλών προβλημάτων για τους ανθρώπους. Αυτά τα προβλήματα είναι μερικές φορές τόσο σημαντικά που τελικά επιλέγουμε να ζήσουμε σ’ αυτή την κοινωνία χωρίς να συνειδητοποιούμε ότι πρόκειται απλά για μια επιβίωση σ’ ένα γραμμικό τμήμα του χρόνου που στερείται την ελευθερία της σκέψης. Έτσι ο κόσμος μεταμορφώνεται σ’ ένα σύμπαν του Kafka όπου το ακατανόητο και το αυθαίρετο αποτελούν το νόμο. Ακόμα και μία επανάσταση του Camus το μόνο που πετυχαίνει είναι να δείξει τη σημασία του παράλογου έστω και αν η κυριαρχία του μπορεί να τεθεί υπό αμφισβήτηση από τη συνειδητοποίηση της ύπαρξης του παράλογου. Ένας πιο αποτελεσματικός τρόπος να ερμηνεύσουμε αυτό το παράλογο είναι να πούμε ότι αποτελεί την αποδοχή του ό,τι ζούμε σε μια κοινωνία την οποία δεν έχουμε επιλέξει και στην οποία όλα διέπονται από το σύστημα. Μόνο που για τους ανθρώπους, η επιλογή να ζουν σε μια τέτοια κοινωνία δεν είναι αναγκαία και ακόμα λιγότερο απαραίτητη. Για την ανθρωπότητα, αυτή η επιλογή δεν αντιπροσωπεύει τίποτα, πρόκειται απλώς για αποδοχή της κυριαρχίας της κοινωνίας επ’ αυτής. Η συνειδητοποίηση του να μην ανήκεις μόνο σ’ αυτή την κοινωνία είναι ήδη ένα πρώτο βήμα προς την απελευθέρωση του ανθρώπου από το ζυγό του παράλογου. Η επανάσταση μέσω της άρνησης της κοινωνικής δικτατορίας είναι το δεύτερο βήμα. Διότι στη συνέχεια είναι αναγκαίο να αντιληφθούμε την ανάγκη να δημιουργήσουμε για την ανθρωπότητα. Ακόμα και αν την αντιπροσωπεύαμε ως ένα πεδίο, θα έπρεπε να δούμε τους ανθρώπους ως υλοποιήσεις της ανθρώπινης κυματοσυνάρτησης. Σ’ ένα άλλο πλαίσιο, πρέπει να κατανοήσουμε την αυθαιρεσία της κοινωνίας με την έννοια της τοποθέτησης. Ίσως είμαστε κομμάτια τοποθετημένα σε μια κοινωνική σκακιέρα μόνο που δεν πρέπει να ενδιαφερόμαστε σε ποια φάση της παρτίδας βρισκόμαστε ή ακόμα ποια παρτίδα παίζουμε, αλλά για τους παίκτες. Ένα τοπικό όραμα των πραγμάτων δεν προσφέρει και πολλές προοπτικές. Διότι έχει να αντιμετωπίσει το πρόβλημα του ορίζοντα. Εφόσον δεν μπορεί να δει παραπέρα, θεωρεί ότι δεν υπάρχει παραπέρα. Όμως στο επίπεδο της ανθρωπότητας, μόνο το παραπέρα έχει πραγματική σημασία. Το να αποδεχτούμε ότι ανήκουμε σε ένα γραμμικό τμήμα του χρόνου δεν επιτρέπει καμιά μανούβρα τακτικής και ακόμα λιγότερο στρατηγικής. Ενώ η συνειδητοποίηση ότι ανήκουμε στην ανθρωπότητα εξουδετερώνει το πρόβλημα του ορίζοντα. Εργαζόμαστε σ’ ένα πλαίσιο που είναι προσβάσιμο μόνο για το έργο. Και είναι με αυτή την έννοια που το έργο δημιουργεί το ον. Το ον μετατρέπεται σε ανθρώπινο ον μέσω του έργου που αποτελεί μία συμβολή για την ανθρωπότητα. Εισερχόμαστε, λοιπόν, στο εξής νοητικό σχήμα: μια τοπική κίνηση μπορεί να έχει ολικές επιπτώσεις. Σύμφωνα με τη στρατιωτική στρατηγική όπου μία κίνηση θεωρείται καλή, όταν προκαλεί ενόχληση στον αντίπαλο, όπως είπε ο σκακιστής Emanuel Lasker, πρέπει αυτή τη φορά να επιλέξουμε τις κινήσεις που έχουν επιπτώσεις στην ανθρωπότητα εάν πραγματικά θέλουμε να γίνουμε άνθρωποι.