8041 - Πολιτικές κινήσεις και επικίνδυνα παιγνίδια
Ν. Λυγερός
Κάποιες πολιτικές κινήσεις που αξιώνονται αποτελεσματικές σε ένα κομματικό περιβάλλον, προκαλούν επικίνδυνα παιγνίδια στο στρατηγικό επίπεδο. Τούτη η τελευταία συνέπεια, ακόμη και αν είναι εκτιμημούμενη, είναι σπάνια ορθώς αξιολογούμενη και οι συνέπειές της είναι πολύ συχνά καταστροφικές. Μία κυβέρνηση που παίζει σ’ έναν κόσμο πραγματικό, βρίσκεται σε δύσκολη θέση με μία αντιπολίτευση που παίζει σ’ έναν κόσμο εικονικό. Γι’ αυτόν τον λόγο, τούτη επιχειρεί ενίοτε να αναμίξει το εικονικό με το πραγματικό, για να θέσει σε δυσχέρεια μια αντιπολίτευση που θα είχε ούριο άνεμο. Εν τούτοις, διαπράττει επίσης και το λάθος να παίζει στην ευκολία και να μη μελετά σχολαστικά τις συνέπειες που της φαίνονται καταρχάς εκτός στόχου, εκτός πλαισίου και κυρίως πέραν του ορίζοντος του πραγματικού παιγνίου. Μία πραγματική περίπτωση αυτού του τύπου σύγκρουσης συμβαίνει όταν ο σκοπός παραμένει πολιτικός δίχως να έχει στρατηγικό σκοπό. Η συνέπεια της επιλογής τούτης είναι προφανής. Ακόμη και η βέλτιστη κίνηση στο πολιτικό επίπεδο δεν είναι απαραίτητα καλή στο στρατηγικό. Στην πραγματικότητα, είναι δυνατόν να επέλθει το αντίθετο. Για να το εννοήσουμε ορθώς, αρκεί να παρατηρήσουμε τις στρατηγικές θυσίες που παραμένουν ακατάληπτες σε επίπεδο τακτικής και που δεν έχουν μειωμένες πρακτικές συνέπειες στο στρατηγικό επίπεδο. Μια περίπτωση κάπως πιο πολύπλοκη, μα εξ ίσου επικίνδυνη με όρους θεωρίας παιγνίων, είναι να ποντάρει κανείς στην επίτευξη μιας ισορροπίας κατά Nash, δίχως να έχει νικηφόρο στρατηγική, θεωρώντας πως ο αντίπαλος δεν πρόκειται να τοποθετηθεί, ως εάν επρόκειτο για ένα παίγνιο μηδενικού αθροίσματος. Ο τρόπος τούτος προσέγγισης είναι δυνατός όταν βυθίζουμε μια παρένθεση εικονική σ’ ένα πραγματικό τμήμα. Τούτο δίνει διαδικασία ακολούθου τύπου: θέτοντας το κόστος, ο εχθρός μένει έκπληκτος και, χάνοντας χρόνο, είναι δυνατόν να ανατραπεί. Είναι μία μέθοδος που έχει πολύ χρησιμοποιηθεί για blitz στο σκάκι, διότι ο περιορισμένος χώρος στο χρονικό επίπεδο δεν επιτρέπει στους παίχτες να έχουν ένα στρατηγικό βάθος. Το λάθος που δεν πρέπει να διαπράττει κανείς, είναι να χρησιμοποιεί αυτή την πρακτική όταν η διάρκεια είναι σημαντική. Πράγματι, σ’ αυτό το νέο πλαίσιο, το να παίρνει κανείς μία τέτοια πρωτοβουλία, καταλήγει στο να προσφέρει στον αντίπαλο τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσει τον χρόνο με επίγνωση. Με άλλα λόγια, ο χρόνος παίζει υπέρ του αντιπάλου. Η μόνη δυνατότητα να ξεφύγουμε από αυτό, είναι να έχουμε έναν αντίπαλο ανάξιο, ειδάλλως τούτη η πρωτοβουλία είναι εκ των προτέρων καταδικασμένη. Αντιστοιχεί, εν ολίγοις, σε μία επίθεση ανεπαρκώς προετοιμασμένη, η οποία, παρά τις θετικές εντυπώσεις από τη φύση της, δεν δύναται να ανταγωνιστεί μια πραγματική αντεπίθεση που διαθέτει χρόνο για να οργανωθεί. Και αυτός ο τύπος δράσης συνοψίζεται στο να ποντάρει κανείς απλώς στην μετριότητα του αντιπάλου, κάτι που δεν συνιστάται στη θεωρία παιγνίων.