15386 - Προσφορά για τους άλλους ως το τέλος, ακάθεκτα, χωρίς σταματημό
Ν. Λυγερός
Μερικές φορές λέμε πράγματα για να τα ακούσουμε εμείς. Έχει ενδιαφέρον να λέμε πράγματα χωρίς να περιμένουμε τίποτα από τους άλλους. Απλώς επειδή έπρεπε να ειπωθoύν. Το θέμα της φιλίας είναι από τα πιο βασικά στοιχεία που καθορίζουν την εξέλιξη των συνανθρώπων. Η φιλία, όταν διαβάζουμε Πλάτωνα, βλέπουμε ότι υπάρχουν όχι αναφορές στην φιλία, αλλά ολόκληρα κεφάλαια πάνω στο θέμα της φιλίας. Το πώς την προσδιορίζουμε, τι σημαίνει. Και αυτό που έχει σημασία είναι ότι είναι όντως η εξέλιξη η ανθρώπινη μιας σχέσης και πάνω σ’ αυτήν στηρίζεται και το θέμα της ανθρωπιάς, που είναι ακόμα πιο σκληρό από την φιλία. Με ποια έννοια; Στην φιλία πρέπει να είναι δύο. Η ανθρωπιά μπορεί να είναι μόνη της και να προσφέρει χωρίς να δίνει τίποτα ο άλλος. Θα λέγατε ότι ο Προμηθέας είχε φίλους; Ο κόσμος τον είχε φίλο; Είναι το πρόβλημα με τα Τέρατα. Είναι τόσο ανθρώπινα που φαίνονται απάνθρωπα. Έχετε ακούσει κάποιον να λέει ‘εγώ θα ήθελα να έχω φίλο τον Προμηθέα’; ‘Τον Χριστό’; Ενώ λέμε ότι αγαπώ τον Χριστό. Βλέπουμε ότι ξεπερνάει πολύ αυτό που ονομάζουμε απλώς φιλία. Γιατί μετά σιγά-σιγά μπαίνουμε στην έννοια της αυτοθυσίας. Αν δεν γίνει κατανοητή η αυτοθυσία, νομίζουμε ότι έχει σχέση με την αυτοκτονία. Η αυτοθυσία είναι ότι θυσιάζεται κάποιος για τους άλλους. Είναι ένα τεράστιο θέμα αυτό και όταν βλέπουμε λοιπόν και τον Σωκράτη είναι δύσκολο να μην μιλήσουμε για μια αυτοθυσία. Εφόσον πηγαίνει στο δικαστήριο. Πηγαίνει για πρώτη φορά, πάει σχεδόν καλά το δικαστήριο, το δεύτερο δικαστήριο πάει χειρότερα γιατί ο Σωκράτης συνεχίζει να λέει τα ίδια. Και βλέπετε μετά ότι και οι μαθητές του, του λένε ‘προσπάθησε να σώσεις τη ζωή σου’ και τους εξηγεί, βλέπουμε στον Φαίδωνα: ότι αν σώσει τη ζωή του, τότε είναι σαν να την ακυρώνει. Μπορείτε να πείτε ότι με αυτές τις ιδέες και αυτούς τους ανθρώπους, η αυτοθυσία είναι το κλείσιμο της ζωής. Γιατί άλλο κλείσιμο θα ήταν απλώς μια ακύρωση. Γιατί είναι απλώς η προσφορά για τους άλλους ως το τέλος, ακάθεκτα, χωρίς σταματημό.