4556 - Ο επαναστατημένος Αρμένιος
Ν. Λυγερός
Μετάφραση από τα γαλλικά: Κάτια Ρωσσίδου
Όσον αφορά στη συλλογική μνήμη, είμαστε επιλεκτικοί χωρίς αναγκαστικά να συνειδητοποιούμε ότι είναι οι περιστάσεις που επέλεξαν και όχι οι άνθρωποι. Αποδεχόμαστε τη διαφορά χωρίς να αντιλαμβανόμαστε σε τι οφείλεται. Η διεθνής αναγνώριση και η ποινικοποίηση της άρνησης του Shoah μάς ωθούν να βλέπουμε μια διαφορά σε σχέση με τις άλλες γενοκτονίες, ενώ συνιστούν παράδειγμα προς μίμηση. Η διαφορά προέρχεται από την κοινωνική αδράνεια και όχι από την ανθρώπινη πραγματικότητα. Τα χιτλερικά εγκλήματα και τα κεμαλικά εγκλήματα είναι του ίδιου τύπου. Είναι εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας και τίποτα δεν μπορεί να τα διαχωρίσει. Βασίζονται και τα δύο στη συστηματική χρήση της βαρβαρότητας εναντίον της ανθρωπιάς των αθώων. Ωστόσο, στους δίκαιους εναπόκειται να το αποδείξουν· διότι η κοινωνία της λήθης και της αδιαφορίας δεν θα κάνει τίποτα προς αυτή την κατεύθυνση. Είναι η συνειδητοποίηση αυτού του σημείου που υποκινεί τον Αρμένιο να επαναστατήσει· διότι δεν μπορεί να αποδεχτεί αυτή τη κατασκευασμένη συναίνεση, όπως θα έλεγε ο Noam Chomsky. Όλοι γνωρίζουμε ότι παρά την περιβόητη Δίκη της Νυρεμβέργης, πολλοί ναζιστές εγκληματίες διέφυγαν στη Νότια Αμερική αλλάζοντας την ταυτότητά τους. Αυτή η πραγματικότητα δημοσιοποιήθηκε στο ευρύ κοινό με τη γνωστή ταινία Marathon Man. Όμως, το σημαντικότερο σημείο είναι ότι υπάρχουν ομάδες ικανές να καταδιώξουν και να συλλάβουν αυτούς τους εγκληματίες έστω κι αν αλλάζουν την ταυτότητά τους. Η πραγματικότητα αυτών των ομάδων είναι τώρα πια αδιαμφισβήτητη και ο σκοπός μας δεν είναι να προβάλουμε την εσωτερική τους δομή αλλά την ικανότητά τους να επαναστατήσουν έναντι της αδικίας που διεπράχθη εναντίον της ανθρωπότητας. Ακολουθώντας ανάλογη μέθοδο δημοσιοποίησης μέσω της επίσης γνωστής ταινίας Ararat, οι Αρμένιοι αντέδρασαν με τον ίδιο τρόπο αλλά σε μικρότερη κλίμακα. Αυτή η ανθρώπινη επανάσταση, ακόμα κι αν είναι κατακριτέα με τη νομική ορολογία της κοινωνίας, είναι κατανοητή στο ανθρώπινο επίπεδο. Η επαίσχυντη ασυδοσία των κεμαλικών και των νεότουρκων εγκληματιών κατέστησε αφόρητη την αποδοχή της αδικίας που διεπράχθη, διότι ένα έγκλημα δίχως τιμωρία δεν είναι πραγματικά έγκλημα. Άρα δεν υπάρχει de facto λόγω της μη de jure αναγνώρισής του. Η αλλαγή φάσης, για να το θέσουμε ξεκάθαρα, συντελέστηκε μόνο εφόσον αυτές οι ομάδες ανέλαβαν δράση παρά την αυταρχικότητα και την κυριαρχία των τουρκικών καθεστώτων που είναι υπεύθυνα για μια πραγματική γενοκτονία της μνήμης. Βέβαια, η αντίδραση της διεθνούς κοινότητας υπήρξε αρνητική όπως όφειλε. Μόνο που το μήνυμα πέρασε. Η ίδια η διεθνής κοινότητα δεν μπορούσε πλέον να θεωρεί τον αρμενικό λαό ανίκανο να υπερασπιστεί τη μνήμη του, παρά την αδικία της κοινωνίας. Με άλλα λόγια, αυτή η επανάσταση η απαγορευμένη σε νομικό επίπεδο απέδωσε καρπούς και η εξέλιξη της αναγνώρισης της γενοκτονίας των Αρμενίων δεν είναι ξένη. Το μήνυμα, λοιπόν, είναι σαφές. Η αναγνώριση είναι από ’δω και μπρος η μόνη οδός που πρέπει να ακολουθήσουμε, διότι η βίαιη μη αποδοχή της δικαιοσύνης θα προκαλέσει μια ανθρώπινη επανάσταση.