(απαντήσεις στον Κώστα Καραϊσκο)

1.Καθώς η 17η Δεκέμβρη πλησιάζει και 24η Απριλίου δείχνει απώτατο παρελθόν έχουμε μιαν αίσθηση πως το ηθικό και πολιτικό κεφάλαιο του κυπριακού όχι αφέθηκε να σβήσει… Τι γνώμη έχετε;

Το ηθικό και πολιτικό κεφάλαιο του κυπριακού ΌΧΙ έχει να δημιουργήσει ένα ευρωπαϊκό και δυναμικό πλαίσιο διεκδίκησης. Αυτό δε σημαίνει βέβαια πως δεν υπάρχουν εσωτερικές διαμάχες που αποσπούν την προσοχή του ελληνικού και κυπριακού λαού. Επιπλέον μιντιολογικά η μεγάλη κινητικότητα των παλαιών αρχών που δεν έχουν τη δυνατότητα να ενταχθούν μέσα στο ευρωπαϊκό πεδίο, δίνουν την εντύπωση ότι δεν υπάρχουν κατασκευαστικά βήματα. Στην ουσία όμως αυτές οι κινήσεις που προσδοκούν μόνο και μόνο εντυπώσεις δεν είναι ενοχλητικές. Όποιο και να είναι το πλαίσιο θα υπάρχουν ως αποτέλεσμα της αδράνειας. Σημασία έχουν μόνο και μόνο οι διπλωματικές κινήσεις της κυβέρνησης που δεν ανήκουν στον εικονικό χώρο άσχετα αν αποτελούνται από εικονικά νοητικά σχήματα. Ο μόνος κίνδυνος είναι ότι το άτομο που δεν έχει πρόσβαση στη διαπραγμάτευση μέσω της εξουσίας ή της ουσίας, έχει την τρομακτική εντύπωση ότι δεν υπάρχουν εξελίξεις. Αυτή η παρατήρηση δεν αποτελεί ένα επιχείρημα μη ετοιμότητας. Αντιθέτως όπως όλες οι στρατηγικές κινήσεις ζουν μέσα στο αόρατο πρέπει και εμείς να λειτουργούμε σε αυτό το χώρο.

2. Περιθώριο χρονικό για δημοψηφίσματα- όπως και πολιτική βούληση για κάτι τέτοιο δεν υπάρχει. Τι θα μπορούσε να πράξει η κυβέρνηση ενώπιον της Τουρκικής προκλητικότητας που κατοχυρώνει de facto τις διεκδικήσεις της και αρνείται και τις στοιχειώδεις υποχρεώσεις της έναντι της Κύπρου;

Η ιδέα του δημοψηφίσματος σ’ ένα γεωστρατηγικό πλαίσιο είναι ούτως ή άλλος επικίνδυνη διότι μέθοδος εκτός της ολιστικής προσέγγισης δίνει λανθασμένα αποτελέσματα. Στην συγκεκριμένη περίπτωση το δημοψήφισμα είναι πρώτα από όλα μια πολιτικό-διπλωματική κίνηση αντιπερισπασμού, μια εσωκομματική εφεύρεση που επιτρέπει κινήσεις σε άλλο πεδίο. Το χρονικό διάστημα υπάρχει αλλά δεν έχει επιπτώσεις εφόσον μπορεί να υπάρξουν συνταγματικές διαφοροποιήσεις εκ των υστέρων. Η έμφαση που δίνεται στην τουρκική προκλητικότητα είναι ήδη μια κίνηση εκ μέρους της στρατηγικής της κυβέρνησης. Διότι όλοι οι ειδικοί ξέρουν ότι οι παραβιάσεις του εναέριου χώρου του 2004 είναι λιγότερες από εκείνες του 2002 και 2003. Ακόμα και αν υπάρχουν τοπικοί παράγοντες που αποτελούν ενδείξεις για ένα ολικό συμπέρασμα, το ουσιαστικό σημείο είναι η έμφαση και όχι η ύπαρξη. Πρέπει αυτή η έμφαση να είναι ακόμα πιο μεθοδευμένη έτσι ώστε να έχει μια ευρωπαϊκή εμβέλεια και να λειτουργήσει ως σημείο αναφοράς και αντίστασης στις επίσημες δηλώσεις των διαπραγματευτικών ομάδων.

3. Ακούμε ότι βέτο δεν μπορεί να εγείρει η Κύπρος κι εννοείται ότι ούτε κι η Ελλάδα θα τολμούσε κάτι τέτοιο. Μπορεί όμως μια ΕΕ με δύο ελληνικά κράτη να δεχθεί αντί όρων του Ατίλλα.

Το βέτο έχει δημιουργηθεί για να εξασφαλίσει ένα αποτέλεσμα όταν το σύστημα της πλειοψηφίας το θέτει σε κίνδυνο. Το βέτο ανήκει εκ φύσης στις μικρές δομές εφόσον οι μεγάλες δεν το έχουν ανάγκη εκτός αν και αυτές βρεθούν σε ένα μεγαλύτερο πλαίσιο όπου κινδυνεύει η κυριαρχία τους. Είναι λοιπόν ένα κλασσικό θέμα στους τομείς της γεωστρατηγικής και της γεωπολιτικής. Άρα αυτό που ακούμε δεν ανήκει σε αυτούς τους χώρους αλλά στον καθαρά διπλωματικό. Το μήνυμα είναι διπλό. Ερμηνεύεται με τους εξής τρόπους: 1) η Κύπρος είναι μια μικρή χώρα και δεν μπορεί να επηρεάσει ένα ολόκληρο σύστημα.2) Αν το σύστημα θέλει να πάρει μια απόφαση δεν πρέπει να περιμένει να παρθεί από μια μικρή χώρα μόνη της. Και βέβαια το ίδιο ισχύει και για την Ελλάδα. Είναι ένα επιχείρημα που βασίζεται στα ευρωπαϊκά δεδομένα και ξεφεύγει από τα παραδοσιακά. Πρέπει όμως να συμπληρωθεί με μια συμμαχική προσέγγιση διότι αν τα μεγάλα κράτη αναγκαστούν να εκτεθούν μόνα τους εξαιτίας της έλλειψης συμμαχικού πλαισίου εκ μέρους των μικρών κρατών τότε υπάρχει ο κίνδυνος του εσωτερικού κόστους. Ακόμα και αν το τελικό αποτέλεσμα μας ευνοήσει η εσωτερική μας πορεία αποτελεί ένα ιστορικό δεδομένο που θα μας χαρακτηρίζει για τις επόμενες διαπραγματεύσεις.

4. Ζώντας στη Γαλλία έχετε σαφώς τον σφυγμό τον εκεί πολιτικών πραγμάτων. Πως συμβιβάζει ο πρόεδρος Σιράκ την φιλοδοξία του για μιαν Ε.Ε. αυτονομημένη από τις ΗΠΑ όταν συνηγορεί έτσι ανοιχτά υπέρ της Τουρκικής υποψηφιότητας .Είναι μόνο το δέλεαρ των αμυντικών προμηθειών της Άγκυρας ή πιστεύει ότι μπορεί να κερδίσει τη Άγκυρα από τους Αμερικάνους;

Αρχικά δεν υπάρχει συμβιβασμός διότι δεν υπάρχει αντιπαράθεση. Το να υποστηρίζει κανείς τα θετικά μιας υποψηφιότητας δεν σημαίνει αναγκαστικά ότι στόχος του είναι η ένταξη. Εξάλλου το ίδιο το rapport της Commission στο τρίτο σημείο της τριπλής στρατηγικής του δίνει σημαντικές ενδείξεις. Οποιοδήποτε και να είναι το αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων, άρα και αν δεν υπάρξει ημερομηνία ένταξης, σημασία έχει ότι η Τουρκία θα ανακαλύψει την ευρωπαϊκή νοοτροπία και νοόσφαιρα έτσι ώστε ο πυρήνας της ευρωπαϊκής ένωσης να έχει μέσω του δόγματός του ένα πεδίο τουλάχιστον ουδέτερο. Ο πιο ρεαλιστικός στόχος όχι μόνο της Γαλλίας αλλά και της ευρωπαϊκής ένωσης είναι η υπογραφή μιας ειδικής σύμβασης, όμοια με εκείνη που υπάρχει με την Ελβετία και την Ισλανδία. Και το ίδιο ισχύει και για την Τουρκία. Όμως κανείς δεν θέλει να διεκδικήσει άμεσα αυτόν τον στόχο και έτσι η ένταξη χρησιμοποιείται ως ένα πρόσχημα που επιτρέπει την επίτευξη του αληθινού στόχου, ο οποίος θα έχει επιπτώσεις και για την αμερικάνικη γεωπολιτική.

Νίκος Λυγερός