1004 - Oλιγοπώλιο, Στρατηγική και Ευρωπαϊκή Ένωση
Ν. Λυγερός
Ανεξάρτητα από την ουσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η δομή της μπορεί να χαρακτηριστεί ως ένα ολιγοπώλιο διότι αποτελείται από ένα μικρό αριθμό μελών με μεγάλη αλληλεξάρτηση. Γενικά, οι ολιγοπωλιακοί κλάδοι περνούν από διάφορα στάδια όπως η ανάδυση, η μεγέθυνση, η ωριμότητα και η παρακμή. Όπως και να το εξετάσουμε το πράγμα, η Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκεται στο δεύτερο στάδιο, αυτό τουλάχιστον αποδεικνύουν οι νέες εντάξεις. Η υψηλή αβεβαιότητα των αρχικών βημάτων δεν υπάρχει πια, όπως το βλέπουμε με την υλοποίηση της νομισματικής ένωσης και τη σταθερότητα του νομίσματος. Βέβαια, δεν υπάρχει κάποιο καθολικό υπόδειγμα ολιγοπωλίου αλλά τάσεις και είναι σημαντικό να τις γνωρίζουμε αν θέλουμε να ξέρουμε πού βαδίζουμε. Μια γενική τάση είναι η παραγωγή των συμμαχιών. Αυτό εξηγεί και την ύπαρξη της θεσμοποίησης της έννοιας του lobby στην Ευρωπαϊκή Ένωση αλλά όχι μόνο, εφόσον υπάρχουν και κρατικές συμμαχίες. Τα αντικειμενικά πλεονεκτήματα είναι προφανή: αυξημένα κέρδη, αμβλυμμένη αβεβαιότητα και καλύτερη δυνατότητα ελέγχου της εισόδου των νέων μελών. Και αυτά τα στοιχεία είναι ιδιαίτερα σημαντικά αυτήν την κρίσιμη περίοδο διότι μερικές επιτροπές και κόμματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης δίνουν την εντύπωση πως τα αγνοούν. Διότι είναι το ολιγοπώλιο που δίνει το ύφος των διαπραγματεύσεων και όχι οι υποψήφιοι. Ενώ είδαμε με τον πόλεμο του Ιράκ πώς ο γαλλογερμανικός άξονας αντιμετώπισε μερικά κράτη-μέλη και υποψηφιότητες. Επιπλέον, πριν πάρουμε μια σημαντική απόφαση πρέπει να έχουμε στον νου μας ότι οι συνεργασίες είναι συχνά δύσκολο να διατηρηθούν επειδή μετά την πραγματοποίηση της συμφωνίας, ο καθένας μπορεί να αυξήσει τα κέρδη του αθετώντας τη συμφωνία, πράγμα το οποίο είναι αναμενόμενο από την πρόσφατη αναφορά της επιτροπής ένταξης. Η άλλη τάση που πρέπει να γνωρίζουμε έχει σχέση με την κυριαρχία. Πρώτον, υπάρχει το θέμα της ηγεσίας που αναλαμβάνει ο πυρήνας που εικονικά μπορεί να είναι ένα σύμπλεγμα και δεύτερον, η κυρίαρχη στρατηγική η οποία δεν υπάρχει σε όλα τα παίγνια για κάθε μέλος, αλλά στην συγκεκριμένη περίπτωση δεν έχουμε ανάγκη από ένα γενικό θεώρημα εφόσον ασχολούμαστε μόνο με τον πυρήνα και διότι στο ευρωπαϊκό πλαίσιο το βέτο δίνει αυτήν τη δυνατότητα σε όλα τα κράτη-μέλη ανεξάρτητα από το μέγεθός τους. Επιπλέον, αν υπάρχει η πιθανότητα του κόστους, η στρατηγική αυτή μπορεί να μετατραπεί σε μια άλλη η οποία θα ανήκει σε μια ισορροπία Na sh. Άρα, σημασία όσον αφορά την Ευρωπαϊκή Ένωση έχει η επιλογή της ισορροπίας Nash και όχι η αναθεώρηση του ολιγοπωλίου για να εφαρμοστεί στην ιδιότροπη συμπεριφορά της υποψηφιότητας. Η θεωρία παιγνίων και η έννοια του ολιγοπωλίου δεν αποτελούν μόνο και μόνο θεωρητικές γνώσεις, αλλά προσφέρουν πρακτικές λύσεις σ’ έναν χώρο όπου το πολιτικό στοιχείο δεν είναι παρά μια φαινομενική δυσκολία. Η στρατηγική λύση υπάρχει, το πρόβλημα είναι η εφαρμογή της.