1139 - Η γυναίκα ως στοιχείο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων
Ν. Λυγερός
Τα ανθρώπινα δικαιώματα αν και αφορούν κάθε άνθρωπο δεν είναι κατανοητά από κάθε άνθρωπο. Το νομικό τους πλαίσιο δυσκολεύει την κατανόηση από τους μη ειδικούς και συνεπώς δημιουργείται ένα κοινωνικό παράδοξο. Όμως με την ύπαρξη της γυναίκας, η αφαιρετική τους οντότητα μπορεί να γίνει εύκολα προσιτή. Η θέση της γυναίκας μέσα σε ένα κοινωνικό πεδίο είναι ενδεικτική της κατάστασης όσον αφορά στα ανθρώπινα δικαιώματα και συνεπώς μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως βαρόμετρο. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο η γυναίκα ως ανθρώπινη οντότητα δεν αποτελεί έναν στόχο μα ένα μέσο. Αυτό όμως δεν πρέπει να θεωρηθεί ως αρνητικό ειδικά από το γυναικείο φύλο. Αντιθέτως είναι μια de facto απόδειξη ότι η γυναίκα μπορεί να δώσει το στίγμα του ηθικού επιπέδου μιας δεδομένης κοινωνίας. Διότι ακόμα και αν μερικοί από εμάς ειδικά στις μεσογειακές χώρες δεν το κατανοήσουν, υπάρχει ένας ισχυρός συσχετισμός μεταξύ της μεταχείρισης της γυναίκας και το επίπεδο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Συνεπώς αν θέλουμε να εξετάσουμε σε ποια κατάσταση βρίσκονται τα ανθρώπινα δικαιώματα σε μια περιοχή του κόσμου, είναι καλό να κοιτάζουμε προσεχτικά το ρόλο της γυναίκας σε σχέση με την κοινωνία. Και αν δεν γίνει αυτό, σημαίνει ότι συνειδητά πια αγνοούμε την πραγματική κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η συμβολή του γυναικείου στοιχείου στο πλαίσιο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων δεν είναι μόνο συμβολική με την απλή της έννοια, είναι και ουσιαστική. Μέσω του γυναικείου πεδίου δίνεται μια μάχη αξιολογίας. Διότι μέσα στην κοινωνία κάθε άνθρωπος έχει μια τιμή αλλά όχι αναγκαστικά μια αξία. Με τη διεκδίκηση των δικαιωμάτων των γυναικών αλλάζει και η γενική νοοτροπία. Διότι αυτή η μειονότητα αποτελεί την πλειοψηφία της ανθρωπότητας και είναι de facto αντιπροσωπευτική για την έννοια του ανθρώπου. Με άλλα λόγια ακόμα και ποσοτικά θα μπορούσε να πει κάποιος ότι ο ορισμός του ανθρώπου αφορά στην ουσία τη γυναίκα. Συνεπώς η συμβολή είναι ανατρεπτική ακόμα και αν δεν αφορά ακόμα την εξουσία. Πάντως στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ο οποίος ασχολείται μόνο με την ουσία και όχι την εξουσία, το γυναικείο στοιχείο έχει δώσει το στίγμα του με έναν πολύπλευρο τρόπο εφόσον η δράση του είναι και δυναμική και στατική. Πολλές γυναίκες ασχολούνται δυναμικά και αποτελεσματικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα και πολλές γυναίκες υποφέρουν στατικά διότι δεν τα έχουν. Μόνο που όλες διεκδικούν αυτά τα δικαιώματα. Και ο λόγος είναι απλώς ότι όλες ετοιμάζουν με τα παιδιά τους την επόμενη ανθρωπότητα που πρέπει να έχει το δικαίωμα το πιο στοιχειώδες: το δικαίωμα να ζήσει.