Η ιστορία μπορεί να μας μάθει πολλά για το μέλλον όταν την εξετάζουμε προσεχτικά. Οι λεπτομέρειες είναι πάντα σημαντικές και αποκτούν πολλαπλές έννοιες με την πάροδο του χρόνου. Επιπλέον όταν αφορά ένα κρατικό σύστημα που έχει μια αδιάλλακτη τακτική, η μελέτη του παρελθόντος βοηθάει δυναμικά στην επίλυση των προβλημάτων του μέλλοντος.

Ένα ενδεικτικό παράδειγμα είναι αυτό της νεοτουρκικής επανάστασης. Ενώ διπλωματικά το σύνθημα της οργάνωσης ήταν Ένωση και Πρόοδος, όταν ήρθε στην εξουσία το 1908 επανέφερε το σύνταγμα του 1876, πράγμα που δύσκολα μπορεί να θεωρηθεί ως πρόοδος. Επιπλέον όταν άρχισαν να εφαρμόζουν την πολιτική τους οι Αρμένιοι, οι Βούλγαροι, οι Έλληνες, οι Κούρδοι και οι Σέρβοι κατάλαβαν ότι η λέξη «ένωση» αφορούσε μόνο και μόνο τους Τούρκους μα ήταν πια πολύ αργά για όλους αυτούς τους λαούς. Με το σύνθημα Ένωση και Πρόοδος ο μεγαλοτουρκικός σωβινισμός εννοούσε μόνο και μόνο: Μια πατρίδα, μια εκπαίδευση, μια γλώσσα. Βέβαια, αν είχαν εκφραστεί όπως ο αρχιστράτηγος υπουργός Σεφκέτ Πασά στον Πατριάρχη Ιωακείμ Γ΄: «Θα σας κόψουμε τα κεφάλια, θα σας εξαφανίσουμε. Ή εμείς θα επιζήσουμε ή εσείς», μπορεί να είχαν καταλάβει τι τους περίμενε. Όλοι όμως εκείνη την εποχή πίστευαν και άκουγαν μόνο και μόνο το σύνθημα Ένωση και Πρόοδος. Ενώ υπήρχαν όλοι αυτοί οι λαοί και αποτελούσαν το πνεύμα αυτού του χώρου, με τα διπλωματικά τεχνάσματά τους οι Τούρκοι κατάφεραν σταδιακά να τους μετατρέψουν σε θύματα μιας πολλαπλής γενοκτονίας, η οποία ακόμα και τώρα δεν αναγνωρίζεται από τη σημερινή Τουρκία που εξακολουθεί να εφαρμόζει τη γενοκτονία της μνήμης.

Όταν ξέρουμε με απτά γεγονότα, τη συμπεριφορά της Τουρκίας ενώ αποτελούσε ένα κοσμοπολίτικο σύστημα, πώς είναι δυνατόν ενώ δεν αναγνωρίζει την Κυπριακή Δημοκρατία, δεν αναγνωρίζει τη γενοκτονία των Αρμενίων, τη γενοκτονία των Ποντίων, το έγκλημα πολέμου εναντίον της Κύπρου, την καταστροφή της Ίμβρου και της Τενέδου, να πιστεύουμε ότι θα αλλάξει; Πώς είναι δυνατόν να τη θεωρήσουμε ως ευρωπαϊκό κράτος ενώ καταπιέζει ακόμα και τώρα τον κουρδικό λαό; Όλα τα λάθη του παρελθόντος στον διπλωματικό τομέα τα έχουμε κάνει από τη μάταιη θυσία των δικών μας έως τη στρατηγική της σιωπής. Συνεπώς το ερώτημα παραμένει: γιατί να είμαστε λάθος ενώ η θέση μας έχει αλλάξει ριζικά με την Ευρωπαϊκή Ένωση; Ανήκουμε επιτέλους σ’ έναν θεσμό που προωθεί τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις ευρωπαϊκές αξίες. Γιατί να τα χάσουμε όλα αυτά; Με ποιο δικαίωμα ξεπουλάμε τα ιδανικά μας; Η ιστορία μάς κοιτάζει προς το παρόν. Αύριο θα πρέπει να τη γράψουμε εμείς και τότε θα πρέπει να θυμηθούμε το παρελθόν.