Στη ζωγραφική όλοι γνωρίζουμε πόσο σημαντικό είναι το σημείο φυγής ως έννοια και ως δομικό στοιχείο. Όμως το σημείο φυγής έχει και γνωστικά χαρακτηριστικά, τα οποία είναι πολύ χρήσιμα στον χώρο της διδασκαλίας. Όπως το σημείο φυγής ανήκει στη θεωρία προοπτικής, η οποία ήταν άγνωστη ακόμα και στη βυζαντινή εποχή και ανακαλύφθηκε μεταξύ άλλων από τον Leonardo da Vinci στην περίοδο της ιταλικής αναγέννησης, δεν μπορούμε να το θεωρήσουμε ως ένα απλοϊκό εργαλείο. Μια παρατήρηση αρκεί για να αναδείξει τον ρόλο του σημείου φυγής σ’ έναν πίνακα: το σημείο φυγής δεν ανήκει απαραίτητα στον πίνακα. Ακόμα και εκτός πίνακα, το σημείο φυγής ελέγχει την οργάνωση των δομικών στοιχείων. Με άλλα λόγια που ανήκουν σε έναν άλλο τομέα της γνώσης, το σημείο φυγής είναι στρατηγικό διότι λειτουργεί στον χώρο του αοράτου. Και βλέπουμε μόνο την τελεολογία του και όχι την οντολογία του. Αυτή η ιδιότητά του, τού δίνει τα χαρακτηριστικά του αφαιρετικού. Άρα δεν είναι παράξενο να αποτελεί η εμπέδωσή του μια δυσκολία για τα παιδιά. Ένα άλλο ενδιαφέρον στοιχείο του σημείου φυγής είναι η σχέση του με τις κάθετες και τις οριζόντιες ευθείες. Διότι αυτές παραμένουν αναλλοίωτες σε σχέση με τον μετασχηματισμό που παράγει το σημείο φυγής. Αυτή η ιδιότητα μάς επιτρέπει να εξετάσουμε γνωστικά αυτές τις δύο δομές. Αν και φαινομενικά αυτές οι ευθείες είναι του ίδιου τύπου, εντοπίζουμε μια διαφορά που προέρχεται από την εγκεφαλική επεξεργασία της οπτικής πληροφορίας. Σε αυτό το πλαίσιο, η κατασκευή κάθετων ευθειών είναι πιο δύσκολη σε σχέση με εκείνη των οριζόντιων ευθειών. Για την απόδειξη αυτής της διαφοράς χρησιμοποιούμε τη συμβολή των παιδιών με ειδικές ανάγκες. Όντως, αυτή η κατηγορία μπορεί να ζωγραφίσει σχετικά εύκολα οριζόντιες ευθείες ενώ δυσκολεύεται με τις κάθετες ή δεν μπορεί να τις κάνει καθόλου. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να είμαστε προσεχτικοί όταν διδάσκουμε την προοπτική του κύβου με σημείο φυγής. Διότι η γεωμετρική συμμετρία δεν συνδυάζεται με τη γνωστική συμμετρία. Θα πρέπει λοιπόν να σπάσουμε τη δομή του κύβου και ν’ αρχίσουμε με μια άσκηση που αφορά μόνο και μόνο τις οριζόντιες ευθείες και ύστερα μόνο τις κάθετες ευθείες. Βέβαια, για τα παιδιά με ειδικές ανάγκες θα χρησιμοποιήσουμε μια πιο αναλυτική μεθοδολογία με ενδιάμεσα στάδια όπως η χρήση των γραμμών ενός τετραδίου και η περιστροφή της δομής. Μετά από αυτήν τη διαδικασία της κατασκευής ενός τρισδιάστατου αντικειμένου μέσα στο επίπεδο, υπάρχει και η δυνατότητα της ενίσχυσης της δράσης του σημείου φυγής μέσω της χρήσης του φωτισμού και της σκιάς που μπορούν να είναι και αυτά σημείο φυγής και προέκταση. Αντιλαμβανόμαστε, λοιπόν, ότι η γνωστική προσέγγιση του σημείου φυγής μάς επιτρέπει να αναδείξουμε τη λειτουργικότητά του ως εργαλείο και την αποτελεσματικότητά του ως μέσον για τη δημιουργία μιας τρισδιάστατης κατασκευής. Ένα μόνο σημείο μέσα σ’ έναν χώρο με δύο διαστάσεις είναι ικανό να παράγει ακόμα μια διάσταση χρησιμοποιώντας το οπτικό πεδίο και την εγκεφαλική επεξεργασία.