Άρθρον 59: Η Ελλάς αναγνωρίζει την υποχρέωσιν αυτής όπως επανορθώση τας προξενηθείσας εν Ανατολία ζημίας εκ πράξεων του ελληνικού στρατού ή της ελληνικής διοικήσεως αντιθέτων προς τους νόμους του πολέμου.
Εξ άλλου η Τουρκία, λαμβάνουσα υπ’ όψιν την οικονομικήν κατάστασιν της Ελλάδος, ως αύτη προκύπτει εκ της παρατάσεως του πολέμου και των συνεπειών αυτού, παραιτείται οριστικώς πάσης απαιτήσεως κατά της Ελληνικής Κυβερνήσεως περί επανορθώσεων.

Όπως το άρθρο 59 ανήκει στο τμήμα Β’ που έχει ως τίτλο: «Διατάξεις διάφοροι» (58-63), δεν μπορεί να προκαλέσει άμεσα το ενδιαφέρον του αναγνώστη ενώ η υπογραφή της Συνθήκης της Λωζάννης έγινε στις 24 Ιουλίου 1923, δηλαδή μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή που χαρακτηρίζει και στιγματίζει την εξέλιξη του ελληνισμού της Ανατολής. Η παράδοξη διατύπωση του άρθρου δεν είναι μόνο φαινομενική. Επιτρέπει επιπλέον την απόρριψη της χρήσης της ορολογίας της γενοκτονίας επειδή δίνει έμφαση στους νόμους του πολέμου που αναφέρονται στα εγκλήματα πολέμου κι όχι στα εγκλήματα κατά της Ανθρωπότητας σε σχέση με τη Χάρτα του 1948 των Ηνωμένων Εθνών. Η ίδια η Ελλάδα αποδέχεται ότι ο πόλεμος και οι συνέπειές του προέρχονται από ελληνική πρωτοβουλία. Κατά συνέπεια, πρέπει να υποστεί το κόστος. Η Τουρκία από την πλευρά της, εξετάζοντας την οικονομική κατάσταση της Ελλάδας, αποδέχεται να μην προσφύγει σε διώξεις για αποζημίωση. Με αυτόν τον παράξενο τρόπο, η Μικρασιατική Καταστροφή μετατρέπεται σε ένα ελληνικό και μόνο λάθος και κατά συνέπεια δεν προκύπτουν οι συνθήκες που θα επέτρεπαν στην Ελλάδα ένα πλαίσιο αντίστασης με το σχετικό θέμα. Η Τουρκία παρουσιάζεται όχι μόνο ως θύμα μιας επίθεσης, αλλά και ως γενναιόδωρο κράτος που δεν επιμένει πάνω στο θέμα των αποζημιώσεων του πολέμου. Το άρθρο 59, που εμφανίζεται ως μια διαδικαστική λεπτομέρεια, επιτρέπει στην Τουρκία να εξασφαλίσει ένα θετικό πλαίσιο όπου μπορεί να αναπτύξει ένα στρατηγικό δόγμα εναντίον των συμφερόντων της Ελλάδας και γενικότερα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η ύπαρξη αυτού του άρθρου δεν είναι μόνο στρατηγικά ενοχλητική, αλλά και νομικά απαγορευτική. Αντιλαμβανόμαστε, λοιπόν, ότι η απλή αποδοχή της Συνθήκης της Λωζάννης και η μονόπλευρη τήρησή της δεν επιτρέπει τη διεκδίκηση θεμάτων ανθρωπίνων δικαιωμάτων με έναν απλοϊκό τρόπο. Όπως η Συνθήκη της Λωζάννης είναι αποδεκτή σε διεθνές επίπεδο, από το Συμβούλιο της Ευρώπης όπως το απέδειξε η πρόσφατη απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, δεν μπορούμε να εκφράζουμε μερικές απαιτήσεις μας θεωρώντας ότι είναι φυσιολογικές διεκδικήσεις. Στο Διεθνές Δίκαιο το φυσιολογικό δεν είναι το φυσιολογικό, αλλά το νομολογικό και το νομικό. Είναι, λοιπόν, απαραίτητο να εξετάζουμε άρθρα όπως είναι το άρθρο 59, τα οποία είναι σφήνες σ’ ένα γενικό και αόριστο πλαίσιο, πριν σχεδιάσουμε οποιαδήποτε στρατηγική. Αυτά τα άρθρα είναι τα εμπόδια του πεδίου μάχης, αν όμως τα αναλύσουμε πραγματικά με αυτόν τον τρόπο θα τα μετατρέψουμε σε στίγματα.