Όταν εξετάζουμε εμπεριστατωμένα τον λόγο ορισμένων, όπως δημοσιογράφοι, βουλευτές, ακόμη και γερουσιαστές, αντιλαμβανόμαστε πως πρόκειται για γενικολογίες και δεν αφορούν ειδικά στην Τουρκία και στην κυβέρνησή της, όπως διατείνονται. Τους ακούμε να λένε πως η Τουρκία είναι μία μεγάλη χώρα, μία χώρα ισχυρή, όμως ακόμη και αν τούτο ήταν αλήθεια – η γνώμη των στρατηγιστών είναι κάπως διαφορετική – αιτιολογεί το γεγονός πως πρόκειται για ένα κράτος άρνησης της γενοκτονίας. Έτσι, ξεχνούν να αναφέρουν όλους εκείνους τους ριψοκίνδυνους τόσο συμπαθητικούς, σαν τους Chamberlain. Η Τουρκία βασίζεται σε έναν κατά κράτος αρνητισμό. Επίσης, εάν γίνει σύγκριση ανάμεσα στην Τουρκία και σε άλλες χώρες, για να είναι ξεκάθαρο σε όλους, θα έπρεπε να συμπληρώσουν τα σχόλιά τους, λέγοντας πως η Τουρκία είναι μια μεγάλη χώρα όπως η φασιστική Ιταλία και η Τουρκία είναι μια ισχυρή χώρα όπως η ναζιστική Γερμανία. Δεν θα έπρεπε να ξεχνούν να χαρακτηρίσουν τον πατέρα τής Τουρκίας, μνημονεύοντας το γεγονός πως ο Κεμάλ ήταν ένας δικτάτορας τόσο χαρισματικός, όσο ο Μουσολίνι και ο Χίτλερ. Μπορούμε επίσης να προσθέσουμε, ακόμη καλύτερα, ότι ο Κεμάλ παραμένει ένα είδωλο στην Τουρκία, μα θα ήταν ψευδές, διότι είν’ η Τουρκία που παραμένει κεμαλική στον στρατό της, ακόμη και αν σταδιακά, χάρις στον μετριοπαθή ισλαμισμό της όπως λένε ορισμένοι ειδικοί, τείνει προς το νέο-οθωμανικό δόγμα για να ανακτήσει την αίγλη της παρελθούσης αυτοκρατορίας της. Στη Γαλλία, κάποιοι υποστηρικτές της Τουρκίας δεν βλέπουν σ’ αυτήν παρά μόνο ένα οικονομικό πάρκο που αναπτύσσεται, όμως αυτό αποδεικνύει μόνο πως δεν έχουνε πάει σ’ αυτήν τη χώρα όπου βασιλεύει μια ανυπόφορη φτώχεια.
Το άλλο που είν’ αλήθεια στα σχόλιά τους, είναι η πραγματικότητα της καρικατούρας για την Τουρκία. Και το μόνο πράγμα που είναι σημαντικό, είναι η πραγματικότητα της γενοκτονίας των Αρμενίων. Και κάποιοι ανάμεσά μας, δεν θα έπρεπε να οδεύουν προς την κατεύθυνση της προπαγάνδας, ούτε και για μικρά οφέλη. Θα όφειλαν να βλέπουν μακρύτερα και να έχουν ισχυρότερα επιχειρήματα, διότι η Γαλλία δεν είναι μόνον η χώρα με τις παστίλιες Vichy. Η Γαλλία είναι, επίσης και πριν απ’ όλα, η χώρα των ανθρώπων όπως ο Jean Jaurès, και δεν ξεχνούμε τα λόγια του για το θέμα του πτώματος στο υπόγειο, αλλά και του Jean Moulin, και δεν ξεχνούμε το θάρρος του στην οργάνωση της αντίστασης κατά των ναζί. Η Γαλλία είναι, επίσης, η χώρα του Charles de Gaulle, και δεν ξεχνούμε τις στρατιωτικές του ικανότητες και την τόλμη του, που δεν υποχώρησε τη στιγμή που οι Γάλλοι πίστευαν πως όλα είχανε χαθεί. Ποσώς ενδιαφέρει σε ποια πλευρά βρίσκονταν οι άνθρωποι τούτοι, σημασία έχει πως είχανε μεγαλείο απέναντι στην Ιστορία. Και ν’ αποφεύγουμε την νοσηρή μιζέρια και τη δημοκρατική νωθρότητα που χαρακτηρίζουν τους εταίρους μιας χώρα της άρνησης, καθότι οι μνημονευθέντες άνθρωποι θα τους ονόμαζαν συνεργάτες του εχθρού, δίχως ίχνος αμφιβολίας. Πέρα από την καρικατούρα, οφείλουμε να έχουμε συνείδηση της πραγματικότητας της Τουρκίας. Τα θεμέλιά της είναι οι σκελετοί των θυμάτων της γενοκτονίας. Όσο δεν αναγνωρίζει το έγκλημά της, δεν μπορεί να προχωρήσει. Να πορεύεται κανείς στην κατεύθυνση του Τουρκικού Κράτους δεν βοηθά με κανέναν τρόπο τους Τούρκους, που μάχονται εδώ και χρόνια για να ζήσουν ελεύθεροι να εκφραστούν και να τολμήσουν να πούνε σε όλους την ύπαρξη της γενοκτονίας.