Στο podcast 44 θέλουμε να μιλήσουμε για δύο έννοιες που είναι σημαντικές, για την ειρήνη και για την ελευθερία. Όταν τις βλέπουμε ως έννοιες, θεωρούμε ότι αποτελούν μία αξία. Και οι δύο. Θα θέλαμε να δείξουμε ότι η ειρήνη είναι μια αρχή και ότι η ελευθερία είναι μία αξία. Άρα πάνω σε τι βασίζεται αυτή η διαφοροποίηση; Το πρώτο πράγμα που μπορούμε να παρατηρήσουμε είναι ότι η ειρήνη λειτουργεί και σε φάσεις σκλαβοσύνης. Άμα έχουμε λοιπόν ένα σύστημα το οποίο φυλακίζει τους πάντες που αντιστέκονται στις απόψεις του και βέβαια υπάρχει ειρήνη. Όταν βλέπουμε λοιπόν τα αυταρχικά καθεστώτα, βλέπουμε ότι είναι ειρηνικά. Όταν έχουμε προβλήματα, είναι όταν είμαστε σε δημοκρατίες. Στα αυταρχικά καθεστώτα δεν θα έχετε διαδηλώσεις περί ελευθερίας. Για ποιο λόγο; Δεν υπάρχει ανάγκη, αφού υπάρχει ειρήνη. Απ’ την άλλη πλευρά η ελευθερία σαν καθεστώς είναι κάτι δύσκολο, συνήθως, έχουμε αυτό το παράδοξο, τα ελεύθερα καθεστώτα έχουν πάντοτε ανθρώπους που τα κατηγορούν ότι δεν είναι αρκετά ελεύθερα. Ενώ τα καθεστώτα που είναι αυταρχικά, δεν υπάρχει κανένας να τα κατηγορήσει, γιατί είναι όλοι στη φυλακή ή νεκροί. Άρα τελικά όταν ακούμε κάποιον να λέει ότι σ’ αυτή τη χώρα δεν υπάρχει ελευθερία έκφρασης, μόνο και μόνο που το είπε, ξέρουμε ότι είναι σε μία χώρα όπου υπάρχει ελευθερία έκφρασης. Είναι το παράδοξο. Άρα η ελευθερία είναι μία αξία, γιατί είναι συμβατή με την Ανθρωπότητα, η ειρήνη είναι καθαρά κοινωνική με την έννοια ότι άμα μια κοινωνία θεωρήσει ότι αυτό είναι ειρήνη, είναι μια χαρά. Σας δίνω άλλο παράδειγμα. Όταν είχαμε ένα ρατσιστικό καθεστώς στη Νότια Αφρική και δεν μπορούσαν να εκφραστούν καθόλου οι μαύροι, οι λευκοί θεωρούσαν ότι είναι ένα καθεστώς ειρήνης. Δεν ήταν ένα καθεστώς ελευθερίας, αλλά ειρήνης ναι. Δεν είχε πολέμους, είχε ειρήνη. Πρέπει λοιπόν να καταλάβουμε ότι η ειρήνη, ως αρχή, μπορεί να χρησιμοποιηθεί από ένα καθεστώς ως εργαλείο ή ακόμα και ως όπλο. Διότι για λόγους ειρήνης, μπορεί να κάνει και πόλεμο. Ειδικά όταν είναι αυταρχικό καθεστώς. Όταν μιλάμε για την ειρήνη, επανέρχομαι σε αυτό το πλαίσιο, έχουμε την εντύπωση ότι είναι μια αντιπαράθεση με τον πόλεμο, όπως το βλέπουμε και με τον Τολστόι, «Πόλεμος και ειρήνη», με τις αναφορές που έκανε, όταν μελετούσε την ιστορία με τους πολέμους του Ναπολέοντα. Στην πραγματικότητα είναι σπάνιο αυτό. Από τη στιγμή λοιπόν που μπορούμε να βάλουμε πόλεμος ή ειρήνη, έχει ενδιαφέρον μετά να σκεφτούμε πώς είναι αυτά τα πράγματα συγκρίσιμα, αφού ο πόλεμος δεν είναι μία αξία. Ας πούμε, θα μπορούσε κάποιος να πει «πόλεμος ή ελευθερία». Θα του έλεγαν όλοι, πώς τα βάζεις αυτά τα δύο μαζί; Μπορείς να κάνεις πόλεμο για να έχεις ελευθερία, μπορείς να κάνεις έναν πόλεμο απελευθέρωσης, ναι. Αλλά πόλεμος ή ελευθερία; Στην πραγματικότητα ο πόλεμος είναι μία αλλαγή καθεστώτος. Ενώ η ειρήνη είναι μία συντήρηση. Άρα άμα το καθεστώς είναι αρνητικό, η ειρήνη το συντηρεί. Στην πραγματικότητα η ειρήνη σ’ αυτό το πλαίσιο είναι μια σταθεροποίηση ενός καθεστώτος, το οποίο είναι αρνητικό για τους ανθρώπους. Αυτό σημαίνει λοιπόν ότι η ειρήνη δεν λειτουργεί ως αξία, λειτουργεί ως αρχή και κατά συνέπεια, όταν είναι θετικό το πλαίσο είναι θετική, όταν είναι αρνητικό το πλαίσιο είναι αρνητική. Η ελευθερία λειτουργεί ανεξάρτητα. Είναι θετική. Η Ανθρωπότητα θέλει να είναι ελεύθερη. Όταν βλέπουμε την Ανθρωπότητα κι αναζητούμε αν υπάρχει κάτι που την αγγίζει, την αγγίζει βέβαια η ελευθερία. Η ειρήνη στην πραγματικότητα, άμα κοιτάξουμε την ιστορία της Ανθρωπότητας, μπορεί και να μη βρούμε ούτε μια χρονιά που να μην έχει πόλεμο. Παραμένει η Ανθρωπότητα. Άρα πρέπει να καταλάβουμε ότι η ειρήνη δεν είναι τυχαίο που χρησιμοποιείται από τα αυταρχικά συστήματα για την προώθηση των αιτημάτων τους. Π.χ. το να καταπατάς τους ανθρώπους που ν’ αντιστέκονται σε εσένα, είναι για λόγους ειρήνης. Γιατί δημιουργούν μια αντιπαράθεση, η οποία θα προκαλέσει προβλήματα. Η ειρήνη θέλει μόνο λύση. Η ελευθερία είναι του προβλήματος. Το να είσαι ελεύθερος, σημαίνει ότι πρέπει να διαχειρίζεσαι προβλήματα, γιατί έχεις επιλογές. Όταν είσαι σε φάση ειρήνης, δεν έχεις προβλήματα. Όταν κοιτάς λοιπόν ακόμα κι ένα έργο του Όρσον Γουέλς κι αναφέρομαι στη χρήση της ιδέας του Big Brother, μα όλο το πλαίσιο είναι της ειρήνης. Κι αυτό το έργο δεν είναι τυχαίο που γράφτηκε στην περίοδο του Ψυχρού Πολέμου κι ουσιαστικά αναφέρεται στη Σοβιετική Ένωση. Άρα ποια είναι η ιδέα. Όταν εμείς νομίζουμε ότι αυτές οι δύο έννοιες είναι του ίδιου τύπου, κάνουμε ένα τεχνικό λάθος, ένα στρατηγικό λάθος και θα έλεγα ακόμα κι ένα φιλοσοφικό λάθος, γιατί το να παρουσιάζουμε την ειρήνη ως στόχο, στην πραγματικότητα ο μόνος που το επιχείρησε και θα έλεγα θετικά χρησιμοποιώντας άλλα όπλα, είναι ο Αριστοφάνης. Κι έχει σημασία. Άρα όταν βλέπουμε την Ειρήνη του Αριστοφάνη ή ακόμα και τη Λυσιστράτη, για να μην πω για τις Εκκλησιάζουσες, η έννοια της ειρήνης, ακόμα και σε αυτό, είναι όπλο. Και για να πετύχουν αυτό που θέλουν, οι γυναίκες χρησιμοποιούν τα πάντα με μεγάλη επιτυχία, πρέπει να το πούμε κι αυτό. Άρα πρέπει να καταλάβουμε το εξής. Ο Αριστοφάνης δεν έγραψε την ελευθερία. Έγραψε την «Ειρήνη». Μπορούσε να γράψει την «Ειρήνη», γιατί ήταν θέμα αρχής. Άρα μπορεί να υπήρχε μία αντιπαράθεση. Το να γράψει για την ελευθερία, ποια αντιπαράθεση θα είχαμε; Καμία. Αυτά για σήμερα.