Μία από τις πιο γνωστές έννοιες της στρατηγικής είναι η έννοια του μετώπου. Κι αν κάποτε οι μη ειδικοί τη θεωρούν ως ένα αφηρημένο σύμβολο το οποίο υλοποιούν τα σύνορα τεχνητά και μη, γενικά όλοι τη βλέπουν ως μια απλή έννοια. Δεν είναι παρά μια γραμμή που χωρίζει δύο διαφορετικές οντότητες: δύο στρατόπεδα, δύο εχθρούς, δύο κράτη. Η γενική ιδέα είναι ότι το μέτωπο είναι μια τοπολογική έννοια με μια γεωμετρική βάση.

Στην πραγματικότητα, η έννοια του μετώπου είναι μια από τις πολυπλοκότερες της μεγάλης στρατηγικής. Και δεν είναι ούτε τοπολογική, ούτε γεωμετρική, μα δυναμική ως διαχωρισμός περιοχών έλκυσης. Αν, για διάφορους λόγους -συνήθως απλοποίησης- το μέτωπο συμπίπτει με τα σύνορα, αυτό δεν σημαίνει ότι αυτές οι έννοιες είναι ίδιες. Ας εξετάσουμε όμως πρώτα πώς η κοινωνία τις αντιμετωπίζει, πριν αναλύσουμε τον πραγματικό τους ρόλο στη στρατηγική.

Στην Κύπρο, όταν υπάρχει μια αναφορά στην εισβολή του 1974 και τις επιπτώσεις της στο κοινωνικό πλαίσιο, είναι πάντα έμμεση ακόμα κι όταν είναι ιστορική. Οι εκφράσεις του τύπου: πράσινη γραμμή, νεκρή ζώνη, δεν σημαίνουν τίποτα το συγκεκριμένο εκτός αν συνειδητοποιήσουμε τι υπονοούν. Με τα σημερινά δεδομένα, οι συμβατικές ερμηνείες είναι πιο δύσκολες. Πολλοί είχαν μια σταθερή άποψη που επικρατούσε για χρόνια. Θεωρούσαν ότι η πράσινη γραμμή δεν αποτελούσε σύνορα διότι για λόγους πολιτικούς αν έκαναν το αντίθετο, θα σήμαινε ότι δεχόντουσαν την ύπαρξη ενός νόμιμου κράτους. Στην πραγματικότητα, όμως, η ύπαρξη του ψευδοκράτους ήταν επαρκής για να δημιουργήσει την έννοια των συνόρων για πολλούς από μας. Και ούτε τα συλλαλητήρια, ούτε οι πορείες, ούτε οι συγκεντρώσεις άλλαζαν τίποτα. Στη σκέψη τους τα σύνορα υπήρχαν, και τα κατεχόμενα ήταν μια ακόμα χαμένη πατρίδα. Και το μέτωπο όχι μόνο δεν υπήρχε πια μα είχε πέσει και στο υποσυνείδητό τους.

Η εισβολή δεν ήταν ένας πόλεμος, διότι δεν υπήρχε πραγματική ήττα. Όμως οι αγνοούμενοι, οι εγκλωβισμένοι και οι πρόσφυγες υπήρχαν και υπάρχουν πραγματικά. Κι αν αυτός ο πόλεμος δεν ήταν παρά μια μάχη για πολλούς, η πατρίδα μας γνώρισε όλες τις αρνητικές του επιπτώσεις. Άρα, το γενικό συμπέρασμα ήταν: αφού δεν είναι πραγματικό μέτωπο, δεν υπάρχει λόγος να δώσουμε μια πραγματική μάχη, σημασία έχει ν’ αντισταθούμε μη κάνοντας τίποτα. Έτσι για πολλούς υπήρχε τουλάχιστον νοητικά ένας πραγματικός λόγος για να μην κάνουν τίποτα για το Κυπριακό. Και τώρα με το άνοιγμα των οδοφραγμάτων, οι ίδιοι που είδαν να πέφτει αυτό που δεν υπήρχε, προσπαθούν να δικαιολογηθούν χρησιμοποιώντας την ίδια τους την απραξία. Τα πράγματα δεν άλλαξαν διότι δεν αλλάξαμε. Η πραγματικότητα όμως είναι άλλη!

Στη στρατηγική, όπως ξέρουμε, το μέτωπο είναι δυναμικό και δεν αποτελείται αποκλειστικά από άψυχο υλικό. Αντιθέτως, κάθε στρατιώτης είναι ένα κομμάτι από το μέτωπο που μ’ αυτόν τον τρόπο κινείται δυναμικά με τις οδηγίες της τακτικής και με τη σκέψη της στρατηγικής. Έτσι το μέτωπο είναι μια ολιστική έννοια και συνεπώς είναι πολύπλευρο και πολυδιάστατο. Άρα, ενώ η μη χρήση των ανοιγμάτων ακινητοποιεί και αδρανοποιεί το μέτωπο διαμορφώνοντάς το σε σύνορα, με τη χρήση των ανοιγμάτων, τα σύνορα καταρρέουν και το μέτωπο ανοίγει πολυμετωπικά.

Τώρα, κάθε ελεύθερος πολίτης στα κατεχόμενα είναι μια τοπική ενεργοποίηση ενός δυναμικού μετώπου που διαμορφώνει θετικά και πρακτικά την κατάσταση. Διότι πρέπει πρώτα να δεχτούμε ότι υπάρχει πράγματι ο πόλεμος για να θέσουμε το πρόβλημα της ειρήνης. Ο πόλεμος υπάρχει, άρα πρέπει να υπάρξουν και αγωνιστές. Κάθε ελεύθερος πολίτης που αντιστέκεται όχι με την αδράνεια του αλλά με τις πράξεις του στο κατοχικό καθεστώς είναι ένας μαχητής ενός αόρατου μετώπου. Εκεί και μόνο εκεί ζει η στρατηγική.