Στη γεωστρατηγική, για να καταλάβουμε μια χώρα, πρέπει ν’ αρχίσουμε παρατηρώντας τον χάρτη της, διότι διαφορετικά είναι δύσκολο να έχεις γι’ αυτήν μια σφαιρική αντίληψη. Κι όσον αφορά στο Artsakh, ο χάρτης είναι αποκαλυπτικός, καθώς από μόνος του παρουσιάζει ένα πεδίο μάχης για τις διαπραγματεύσεις. Στο διπλωματικό πεδίο, ο χάρτης του Artsakh αναπαρίσταται πάντοτε σαν εγκλωβισμένο κομμάτι, ενώ η πραγματικότητα είναι καταφανώς διαφορετική. Και ποια οπτική να προβάλλουμε για τούτη την αρμενική γη; Πρέπει να είναι της συμπόνιας ή μήπως της διεκδίκησης; Δίχως να θέλουμε να τις αναμίξουμε, οι δύο όψεις είναι αναγκαίες. Διότι πρόκειται για έναν λαό που αγωνίζεται γι’ αυτό που άλλοι αποφάσισαν σαν για ένα κομμάτι οικοπέδου. Μόνο που, αυτό το οικόπεδο, είναι η πατρίδα τους. Πώς, λοιπόν, θα μπορούσε να εκχωρηθεί; Ποιος λαός θα ήθελε να χάσει τη γη του; Οι Αζέροι θα ήθελαν να είχαν καταστρέψει κάθε ίχνος σ’ αυτή τη διεκδικούμενη περιοχή, η αρμενοσύνη είναι πάντοτε παρούσα σαν να πρόκειται για ένα αγριόχορτο μέσ’ στον μαύρο κήπο. Εν τούτοις ακόμη και τούτη η ύβρις αποκαλύπτει την πραγματικότητα. Κατόπιν τούτου ποιο φυτό ανήκει σε μια γη περισσότερο απ’ όσο αυτά τ’ αγριόχορτα; Ακόμη και το σύμβολο τού Artsakh δεν δείχνει τους Papik και Tatik ριζωμένους στη γη τους; Όλ’ αυτά μας αποδεικνύουν ότι η προβληματική για το Artsakh δεν είναι μόνον γεωστρατηγικής τάξεως, είναι πάν’ απ’ όλα ανθρώπινη, διότι και η θρησκευτικότητα δεν είναι παρά μόνον ένα ίχνος της ανθρώπινης παρουσίας. Και να μην ξεχνούμε πως οι δράκοι ήταν παρόντες σ’ αυτή τη χώρα πριν τους αγίους. Αυτοί οι λίγοι άνθρωποι δεν είναι παρά μόνον μια χούφτα στο πλαίσιο των διεκδικήσεων των μεγάλων δυνάμεων και των αναγκαιοτήτων τους, όμως με μια χούφτα είναι που ανοίγουμε μια πύλη, και μάλιστα, ακόμη κι αν είναι υψηλή. Το πραγματικό πρόβλημα του Artsakh είναι ένα ερώτημα νομολογίας. Οι ορκισμένοι εχθροί τους, οι Αζέροι και κυρίως οι Τούρκοι, δεν επιθυμούν σε καμία περίπτωση να γίνει το Artsakh παράδειγμα προς μίμησιν. Μόνον που είναι πάρα πολύ αργά για κείνους, διότι μια τέτοια περίπτωση είναι de facto, και το de jure δεν είναι πια παρά θέμα χρόνου. Κι ως οφείλει, ο χρόνος είναι μαζί μας. Δεν είναι, συνεπώς, άθλια πρωτόκολλα που πρόκειται να ξαναμφισβητήσουν το θέμα του Artsakh, διότι κανείς δεν έχει το δικαίωμα να χλευάζει τη μνήμη των αγωνιστών τους. Συνεπώς το βλέμμα που πρέπει να στρέψουμε στο Arstakh δεν πρέπει να είναι μόνον από το εξωτερικό και εκ του ασφαλούς. Δεν πρέπει να διστάζουμε να πηγαίνουμε επί τόπου και τρεις φορές ακόμη, όπως το λέει η παράδοση, για να τους αγαπάμε αληθινά. Δεν πρέπει να διστάζουμε να πλησιάσουμε τα σύνορα για να καταδείξουμε στον εχθρό πως εμείς δεν φοβόμαστε τίποτε και δεν πρέπει να υπολογίζουν στην ανανδρία μας και στην αδιαφορία μας για να επανακτήσουν, με τη βοήθεια των πρωτοκόλλων της προδοσίας, όσα οι αγωνιστές ελευθέρωσαν με τη θυσία τους και με την όψη τους στο μέλλον.