Σκηνή Θ’

 

Χάρης
Τι εννοείς με την έκφραση: δάσκαλοι της ανθρωπότητας;

Δάσκαλος
Γνωρίζεις βέβαια την άλλη έκφραση: δάσκαλοι του γένους.

Χάρης
Υπάρχει και ιστορική καταγραφή.

Δάσκαλος
Μην εξετάζεις μόνο την ιστορία, αλλά και την ουσία της.

Χάρης
Ποια είναι η ουσία της;

Δάσκαλος
Ο μύθος! Σιωπή. Όλοι υπάρχουν, μερικοί ζουν, λίγοι γράφουν, σπάνιοι δημιουργούν.

Χάρης
Τι σχέση έχουν αυτά με το μύθο;

Δάσκαλος
Τύχη, πεπρωμένο, ιστορία, μύθος.

Χάρης
Συγγνώμη, Δάσκαλε, πάλι δεν κατάλαβα.

Δάσκαλος
Υπάρχει μία αντιστοιχία… Σιωπή. Θυμάσαι την παραβολή;

Χάρης
Υπάρχουν αυτοί που δεν ξέρουν ότι δεν ξέρουν, αυτοί που ξέρουν ότι δεν ξέρουν, αυτοί που δεν ξέρουν ότι ξέρουν κι αυτοί που ξέρουν ότι ξέρουν.

Δάσκαλος
Ο μύθος είναι ο ανθεκτικός πυρήνας της ιστορίας. Ένα πλαίσιο προστασίας, αν θέλεις.

Χάρης
Τα θεμέλια;

Δάσκαλος
Αξιώματα για τα μαθηματικά, αξίες για τη νοημοσύνη.

Χάρης
Κι οι αρχές;

Δάσκαλος
Για την κοινωνία και μόνο.

Χάρης
Μα ο άνθρωπος δεν είναι κοινωνικό ον;

Δάσκαλος
Ούτε κοινωνικό ούτε πολιτικό.

Χάρης
Μα ο Αριστοτέλης;

Δάσκαλος
Η Ακαδημία του Πλάτωνα και το Λύκειο του Αριστοτέλη εκφυλίστηκαν κοινωνικά. Η κοινωνία ξέχασε την ουσία και κράτησε μόνο την ονομασία: οντολογία δίχως τελεολογία.

Χάρης
Διότι το «Μηδείς αγεωμέτρητος εισίτω» δεν εφαρμόστηκε.

Δάσκαλος
Κι ο Leonardo da Vinci έγραψε στα χειρόγραφά του: «Όποιος δεν είναι μαθηματικός, ας μη διαβάσει το έργο μου.»

Χάρης
Γι’ αυτόν το λόγο, ο Galileo Galilei έγραψε ότι το βιβλίο της φύσης είναι γραμμένο στα μαθηματικά;

Δάσκαλος
Τα μαθηματικά εμπεριέχουν μία μέθοδο συμπίεσης των γνώσεων. Όταν όλοι ξεχνούν, τα μαθηματικά θυμούνται.

Χάρης
Για παράδειγμα;

Δάσκαλος
Όταν ο Αρχιμήδης ανακάλυψε ότι ο κύλινδρος έχει όγκο τα τρία δεύτερα της σφαίρας, θεώρησε ότι ήταν τόσο σημαντικό που ζήτησε να το χαράξουν πάνω στον τάφο του.

Χάρης
Όπως έκανε κι ο Karl Friedrich Gauss με το κανονικό δεκαεπτάγωνο που κατασκεύασε με χάρακα και διαβήτη.

Δάσκαλος
Ήταν όντως το ίδιο νοητικό σχήμα.

Χάρης
Γιατί όμως αποτελεί παράδειγμα;

Δάσκαλος
Όταν όλοι οι κάτοικοι των Συρακουσών ξέχασαν πού ήταν ο τάφος του Αρχιμήδη, ο  Κικέρωνας μετά από 137 χρόνια τον ξαναβρήκε χάρη στο μαθηματικό χαρακτικό.

Χάρης
Μία σφήνα μνήμης μέσα στη λήθη.

Δάσκαλος
Έτσι είναι κι οι δάσκαλοι της ανθρωπότητας.

Χάρης
Δηλαδή;

Δάσκαλος
Σφήνες ανθρώπινης μνήμης μέσα στην κοινωνική λήθη.

Χάρης
Αυτό λοιπόν είναι το πλαίσιο. Και το πεδίο;

Δάσκαλος
Θραύσματα μέλλοντος μέσα στο παρελθόν.

Χάρης
Δυσνόητο μου φαίνεται…

Δάσκαλος
Γιατί να είναι όλα άμεσα κατανοητά;

Χάρης
Δεν θα ήταν καλύτερα τα πράγματα;

Δάσκαλος
Η μνήμη σχετίζεται με τη βραδύτητα. Με την ταχύτητα σχετίζεται η λήθη.

Χάρης
Δεν το είχα σκεφτεί με αυτόν τον τρόπο.

Δάσκαλος
Η μεγάλη διαφορά με τους δασκάλους του γένους είναι ο χρόνος.

Χάρης
Είναι τόσο σημαντικός;

Δάσκαλος
L’être et le néant του Jean-Paul Sartre δεν ήταν παρά μία σημείωση του Sein und Zeit του Martin Heidegger.

Χάρης
Και το Humanitas et Tempus;

Δάσκαλος
Απλώς μία μαθηματική συμπίεση της ουσίας!

Χάρης
Η διαφορά του χρόνου, λοιπόν.

Δάσκαλος
Κι η διαφορά κάνει τη διαφορά.

Χάρης
Αυξάνεται η σημαντικότητα.

Δάσκαλος
Μέσω της παγκοσμιότητας…

Χάρης
Με τι μοιάζουν οι δάσκαλοι της ανθρωπότητας;

Δάσκαλος
Με τους φάρους και την αλήθεια.

Χάρης
Την αλήθεια;

Δάσκαλος
Ετυμολογικά, δεν είναι αυτή που δεν ξεχνά;

Χάρης
Σωστά! Αλλά η αναλογία;

Δάσκαλος
Ο Victor Hugo έλεγε: «La vérité éclaire tout mais ne se laisse pas regarder».

Χάρης
Τόσο απλά.

Δάσκαλος
Αλλά όχι απλοϊκά.

Χάρης
Και πώς τους αναγνωρίζουμε;

Δάσκαλος
Είναι οι άνθρωποι που μοιάζουν με τους άλλους αλλά κανείς δεν τους μοιάζει.

Χάρης
Αναρωτιέμαι τι θα πει η Αλεξία.

Δάσκαλος
Η Αλεξία, ως φιλόλογος, γνωρίζει τη σημασία της λέξης.

Χάρης
Και ως μαθήτρια;

Δάσκαλος
Την αξία της σιωπής. Σιωπή.

Χάρης
Δεν ξέρω τι άλλο να πω.

Δάσκαλος
Μην το ψάχνεις.

Χάρης
Θα έρθει μόνο του;

Δάσκαλος
Να το βρεις.

Χάρης
Κατάλαβα…