Η δεύτερη συνάντηση του απαγορευμένου έγινε σ’ ένα χωριό αγνοουμένων. Αυτή τη φορά ένας γέρος τού απηύθυνε το λόγο.

– Ποιος καλός άνεμος σάς φέρνει ξένε;

– Αυτός της ανθρωπότητας.

– Ξέρετε πως είναι επικίνδυνο να προφέρετε αυτή τη λέξη;

– Μα δεν έχω παρά μόνο αυτή στο στόμα.

– Όπως και να ’χει, θα ’πρεπε να προσέχετε.

– Μα γιατί;

– Διότι δεν είστε γέρος!

– Δεν είμαι τόσο νέος. Γεννήθηκα γέρος.

– Όμως αυτό δεν φαίνεται και δεν σας προστατεύει.

– Να με προστατεύει;

– Το γήρας μάς προστατεύει εδώ. Κρύβει την ασχήμια μας…

– Και οι αγνοούμενοι;

– Ήταν όλοι νέοι!

Έκανε μία παύση κι εξέτασε το γέρο με συμπάθεια πριν συνεχίσει με λυπημένο ύφος.

– Και ήξεραν όλοι να διαβάζουν…

– Να διαβάζουν; Βιβλία;

– Ήμουν ο δάσκαλός τους στο σχολείο.

– Τώρα καταλαβαίνω.

– Εγώ όχι ακόμα. Δεν καταλαβαίνω πώς φθάσαμε εδώ.

– Η κοινωνία της λήθης…

– Το σύστημα δεν μπορούσε να τα κάνει όλα μόνο του.

– Οι συκοφάντες…

– Δεν αρκούσαν. Οι συνεργάτες ήταν πολύ περισσότεροι.

– Πώς γλυτώσατε τον κολασμό;

– Με τύφλωση.

– Δεν είστε εκ γενετής τυφλός;

– Όχι, είναι δώρο από την κοινωνία της ευτυχίας.

– Και παρ’ όλα αυτά μου απευθύνατε το λόγο;

– Δεν είχα επιλογή.

– Πώς;

– Δεν είστε μόνο ανθρώπινος…

– Τι άλλο, λοιπόν;

– Είστε πολύ ανθρώπινος.

– Λυπάμαι που σας ακούω να το λέτε.

– Μη λυπάστε. Εγώ πάντα χαίρομαι όταν συναντώ ένα δάσκαλο, έναν πραγματικό δάσκαλο.

– Κι εσείς είχατε μαθητές.

– Μα όλοι τους αγνοούνται από δικό μου λάθος.

– Δεν είστε υπεύθυνος!

– Δεν ξέρω αν ο Ντοστογιέφσκι θα συμφωνούσε…

– Γνώρισε κι αυτός τις λευκές νύχτες.

– Είναι αρκετό για να συγχωρέσει;

– Είναι αρκετό για να καταλάβει.

– Ευχαριστώ για την καλοσύνη σας.

– Θα βρω τους μαθητές σας…

– Είναι πολύ επικίνδυνο! Και ούτε ξέρω αν είναι ακόμα ζωντανοί.

– Ακόμα και νεκρούς, θα σας τους βρω.

– Λοιπόν, θα σας δώσω ό,τι χρειάζεστε.

Ο απαγορευμένος έγειρε το κεφάλι και ο γέρος ακούμπησε το μέτωπό του στο δικό του. Του μετέδωσε τα στοιχεία των μαθητών του για να τον βοηθήσει να τους βρει, έστω κι αν πίστευε ότι αυτή η αποστολή ήταν αδύνατη. Διότι ήξερε ότι ο δάσκαλος ήταν ένα δώρο της ανθρωπότητας.