Η αναζήτηση φυσικών συνόρων είναι ένα βασικό στοιχείο στη γεωστρατηγική. Το πρόβλημα έγκειται στο ό,τι αυτή η αναζήτηση δεν είναι κατ’ ανάγκη συμβατή με την ιστορία ή τις πολιτικές ανησυχίες μιας χώρας. Σ’ αυτή την περίπτωση, πρέπει να ξεπεράσουμε τα νοητικά εμπόδια και να προωθήσουμε τα στρατηγικά πλεονεκτήματα ενός φυσικού συνόρου. Πρώτα, πρέπει να αποσυνδέσουμε το προτεινόμενο πλαίσιο για να αναδείξουμε τα εσωτερικά ή ακόμα τα ενδογενή χαρακτηριστικά.

Η εξέταση του βορείου τμήματος των συνόρων του Ναγκόρνο Καραμπάχ ανταποκρίνεται απόλυτα σ’ αυτή τη στρατηγικής φύσεως ανησυχία. Όντως, δεν ταυτίζεται με τα ιστορικά σύνορα του Ναγκόρνο Καραμπάχ. Αυτή η έλλειψη συσχέτισης είναι βασικά διπλή. Στην πραγματικότητα, στην περιοχή της οροσειράς Mets Hinal (3367μ.), προχωρούν πιο πέρα. Ενώ στην περιοχή των οροσειρών Gomshasar (3721μ.) και Mrov (3340μ.), εισχωρούν πιο μέσα. Έτσι δεν επιτρέπουν τον έλεγχο της περιοχής Shahumian. Ο προβληματισμός, λοιπόν, είναι απλός, αν και η λύση δεν είναι. Από τη δική μας άποψη, σ’ ένα σχηματισμό όπου η επιθετική αεροπορία δεν επεμβαίνει, η περιοχή είναι καταδικασμένη. Μια αρμενική θέση σ’ αυτόν το χώρο θα μπορούσε να κρατηθεί με την υποστήριξη ειδικών δυνάμεων, όμως μόνο για σύντομο χρονικό διάστημα. Επιπλέον, ο στρατός ή ο πληθυσμός εύκολα θα συλλαμβάνονταν ως όμηροι. Σε αυστηρά στρατηγικό επίπεδο, βέβαια, γνωρίζουμε ότι εάν μπορούμε να θυσιάσουμε τους ομήρους, τότε ο εχθρός έχει υποστεί μία ήττα. Όμως είναι δύσκολο να αγνοήσουμε τον ανθρώπινο παράγοντα.. Έτσι είναι προτιμότερο να θεωρήσουμε αυτή την περιοχή ως μία ενδιάμεση ζώνη στο πλαίσιο της εδαφικής ακεραιότητας του Ναγκόρνο Καραμπάχ. Με τον ίδιο τρόπο, εάν στην περιοχή της οροσειράς Mets Hinal τα σύνορα είναι πολύ πέραν των ιστορικών συνόρων, πρέπει να καταλάβουμε πόσο σημαντικό είναι να τα κρατήσουμε. Στην πραγματικότητα, τα βουνά μας, μας επιτρέπουν να μπλοκάρουμε το παλιό πέρασμα που υπήρχε μεταξύ της Αρμενίας και του Ναγκόρνο Καραμπάχ και το οποίο μεγάλωνε σημαντικά την αμυντική κάλυψη. Μία παρείσδυση σ’ αυτή τη ζώνη δεν θα μπορούσε να αποκρουστεί παρά μόνο στο πλαίσιο μίας αμφίπλευρης και συγχρονισμένης δράσης που απαιτεί πιο αναπτυγμένη εφοδιαστική αλυσίδα και μέσα τακτικής. Ενώ η θέση πίσω από τα βουνά μας, επιτρέπει την ύπαρξη μίας φυσικής συμμαχίας μεταξύ των δύο χωρών χάρις στην τοπική γεωγραφία. Η διείσδυση σ’ αυτό το φυσικό εμπόδιο είναι πολύ δύσκολη χωρίς αεροπορική στήριξη ακόμα κι αν η τελευταία δεν επιτρέπει μία θέση διαρκούς σταθερότητας. Αυτό βοηθά επίσης την άμυνα του άξονα Karvatchar-Dadivank ο οποίος στηρίζεται στον Τάρταρο. Διότι έστω κι αν αποτελεί μία λύση υποχώρησης, είναι προτιμότερο να τη χρησιμοποιήσουμε ως υποστήριξη των βουνών παρά ως αγκυροβόλιο των αρμάτων.

Εν κατακλείδι, μπορούμε να αμφισβητήσουμε ότι αυτά τα βουνά αποτελούν έναν ελκυστή σε επίπεδο δυνητικής στρατηγικής και ότι δεν είναι τυχαίο που η σύγκρουση σταθεροποιείται πάνω στα βουνά μέσω της δράσης της στρατηγικής δεξαμενής έλξης. Πρόκειται, λοιπόν, για μία σταθερή και θετική ισορροπία για το Ναγκόρνο Καραμπάχ.