Ενώ όλοι συμφωνούμε όταν πρόκειται να αμφισβητήσουμε το εκπαιδευτικό σύστημα, η εναλλακτική λύση δεν είναι παρά μια παραλλαγή του ίδιου. Με το πρόσχημα της αλλαγής της ύλης, χρησιμοποιούμε στην ουσία την ίδια μεθοδολογία, διότι κατά βάθος θεωρούμε ότι είναι η πιο αποτελεσματική όταν η κατανομή της τάξης είναι του τύπου του Gauss. Το αποτέλεσμα είναι αναμενόμενο και είναι του ίδιου τύπου, απλώς οι μαθητές έχουν πρόσβαση σε άλλη ύλη. Αν όμως θεωρούμε ότι αυτή η αλλαγή δεν επαρκεί, είναι προτιμότερο να εξετάσουμε τις στρατηγικές μάθησης, παρά την ύλη. Επιδιώκουμε μ’ αυτή την προσέγγιση να καλύψουμε και ειδικά κενά, όπως τα παιδιά με ειδικές ανάγκες ή τα προικισμένα παιδιά, με τα οποία το σύστημα της γενικής εκπαίδευσης εκφυλίζεται ή καταρρέει. Σε αυτή τη φάση, η διδακτική πρέπει να είναι ελεύθερη για να επιτρέψει την έκφραση της δημιουργικότητας των μαθητών. Μπορεί, βέβαια, ο πυρήνας, τουλάχιστον ο φαινομενικός, να είναι ένα έκθεμα που καθορίζει ένα εξηγητικό πλαίσιο. Δεν πρέπει όμως αυτό το πλαίσιο να είναι καθορισμένο και να έχει όρια. Μέσω της ανοιχτής δομής, οι μαθητές βρίσκονται σε μια δεξαμενή έλξης που επιτρέπει την επιλογή ενός στόχου ή μεταστόχου χωρίς να αμφισβητεί την ελευθερία κινήσεων τους μέσα στο γνωστικό δυναμικό πεδίο. Όμως η ελεύθερη διδακτική δεν είναι εκ φύσεως μαζική. Η ελευθερία δεν συνυπάρχει με τη μάζα. Κατά συνέπεια, η ομάδα μαθητών δεν μπορεί να είναι μεγάλη. Θα προτιμήσουμε το βάθος παρά την έκταση της σκέψης. Αν και μαιευτικά η εφαρμογή είναι δύσκολη, αυτό δεν σημαίνει ότι είναι ανέφικτη. Ο δάσκαλος ως ελκυστής μέσω του πυρήνα για τη δεξαμενή έλξης λειτουργεί καταλυτικά πάνω στο μικρό σύνολο των μαθητών, για να το μετατρέψει σε ομάδα μέσω σχέσεων και πράξεων. Όμως η δυσκολία της έκφρασης δεν προέρχεται μόνο από το γνωστικό αντικείμενο. Η διδακτική έχει δεχτεί πολλές επιθέσεις από το χώρο της ψυχολογίας. Το αποτέλεσμα είναι απλό. Ο καθηγητής δεν αποτελεί πια σημείο αναφοράς στο γνωστικό πεδίο, αλλά σημείο επαφής του συστήματος με τη μάζα. Μεταφέρει οδηγίες, διότι δεν έχει χρόνο να τις επεξεργαστεί. Όλο το βάσανο του καθηγητή είναι ο χρόνος. Ενώ στην πραγματικότητα, μόνο το χάσιμο του χρόνου επιτρέπει τη δημιουργία μιας σχέσης εμπιστοσύνης μέσα από την οποία οι μαθητές μπορούν να εκφραστούν ελεύθερα. Και είναι αυτή η ελευθερία που δίνει τη δυνατότητα στο δάσκαλο, με όλη τη σημασία της έννοιας, να κατανοήσει τις επινοήσεις των μαθητών. Δίχως ανθρώπινη σχέση, δεν υπάρχει γνωστική επαφή στο ζευγάρι δάσκαλος-μαθητής. Και όλη αυτή η διαδικασία χρειάζεται χρόνο για να μετατραπεί σε μνήμη. Ενώ η ταχύτητα σχετίζεται μόνο με τη λήθη. Δίχως αλλαγή φάσης στο γνωστικό πεδίο του μαθητή, ο δάσκαλος δεν μπορεί να σφηνώσει τη μνήμη του σελιδοδείκτη μέσα στο βιβλίο της καθημερινής λήθης, που δεν έχει παρά μόνο ένα φύλλο. Σε αυτό το πλαίσιο, οι σημειώσεις είναι απαραίτητες. Έτσι μόνο ο μαθητής θα καταγράψει με το δικό του τρόπο το μάθημα του δασκάλου που χρησιμοποιεί το χρόνο για να παράγει χώρο. Διότι ο χρόνος είναι ο χώρος της μνήμης, όταν η διδακτική είναι ελεύθερη.