2893 - Η τεχνολογία ως μέντoρας του φυσικού κόσμου
Ν. Λυγερός, Γ. Ζησιμόπουλος
Έχουμε τη φυσιολογική τάση να ερμηνεύουμε την τεχνολογία ως την υλοποίηση μιας επιλεγμένης μοντελοποίησης του φυσικού κόσμου. Και δεν αντιλαμβανόμαστε ότι αυτό το σχήμα βασίζεται πάνω σ’ ένα νοητικό που έχει το εξής υπόβαθρο: υλικό-δυνητικό-υλικό. Στην αρχική τάση, η τεχνολογία παρουσιάζεται ως αποτέλεσμα και μόνο αυτής της διαδικασίας ενώ στην πραγματικότητα το υπόβαθρο του νοητικού σχήματος είναι συμμετρικό. Η τεχνολογία ως υλοποίηση αντιμετωπίζει άμεσα το φυσικό κόσμο, όμως δεν αποτελεί μόνο την υλική μορφή του θεωρητικού μοντέλου – είναι και ένα μέσον. Η τεχνολογία ως ανάδραση του φυσικού κόσμου πάνω στο νοητικό, είναι και ένα γνωστικό εργαλείο για τη διδασκαλία των φυσικών επιστημών. Η τεχνολογία δεν είναι μόνο το σύστημα τριβών του μοντέλου με τον κόσμο, δηλαδή ένα μέτρο ανθεκτικότητας του μοντέλου. Είναι μία νέα μορφή αλλά του ίδιου του φυσικού κόσμου. Με άλλα λόγια, η τεχνολογία είναι ο ίδιος ο κόσμος με τη φυσική του έννοια. Και αν την εξετάσουμε από την πλευρά της ρομποτικής με την προσέγγιση του Brooks όπου το μοντέλο είναι ο κόσμος, η τεχνολογία είναι η παρέμβαση της πραγματικότητας, πράγμα το οποίο τη διαφοροποιεί από το λογισμικό. Επιπλέον, η τεχνολογία λειτουργεί και εκπαιδευτικά την ώρα της δημιουργίας. Το πείραμα της τεχνολογίας ως εμβάθυνση της πραγματικότητας διαμορφώνει και την αντίληψη του μαθητή. Κατά κάποιο τρόπο, ενεργοποιείται η μάθηση της φύσης με την έννοια του Leonardo da Vinci. Η πραγματικότητα της τεχνολογίας ενισχύει το μοντέλο της φύσης ως μοναδικός δάσκαλος. Ο ερευνητής ως μαθητής μαθαίνει να μαθαίνει μέσω του εργαλείου της τεχνολογίας. Έχουμε λοιπόν ένα γνωστικό μοντέλο της μετατεχνολογίας. Κατά συνέπεια έχουμε μία αλλαγή φάσης στο γνωστικό τομέα αλλά και στη δομική ιεραρχία. Η τεχνολογία αποκτά με αυτόν τον τρόπο μία νέα ιδιότητα. Η τεχνική προέκταση της φύσης λειτουργεί αναδραστικά πάνω της και ενεργοποιεί την ανθρώπινη σκέψη. Σε αντίθεση με το δυνητικό, η πραγματικότητα που πειραματίζεται πάνω στην πραγματικότητα επιτρέπει μία άμεση σκέψη μεταξύ ανθρώπου και φυσικού κόσμου. Μέσα σε αυτό το νέο πλαίσιο όσον αφορά στο γνωστικό, διαμορφώνεται και μία νέα διδακτική προσέγγιση της φυσικής που δίνει έμφαση στο άμεσο πείραμα. Ο μαθητής δεν αντιμετωπίζει πια την τεχνολογία, διδάσκεται από αυτήν. Δεν υπάρχει πια υλοποίηση ή πραγματοποίηση διότι όλα είναι πραγματική ύλη. Η ανάδραση της τεχνολογίας αφοπλίζει την αντίδραση και τη μετατρέπει σε επινόηση μέσω της κατανόησης. Η δημιουργία είναι διπλή. Ο μαθητής δημιουργεί το όργανο με το οποίο διδάσκεται. Μπορεί να το επιλέξει όπως ο μαθητής το δάσκαλο και ο δάσκαλος το μαθητή. Έχουμε λοιπόν ένα ασύμμετρο δίπολο που είναι ισόμορφο γνωστικά. Η τεχνολογία ως μέντορας του φυσικού κόσμου προσφέρει νέες δυνατότητες στη δημιουργικότητα του μαθητή.