Ο Andrea del Verrocchio (1435-1488) υπήρξε ο δάσκαλος του Leonardo da Vinci κατά τη διάρκεια έξι ετών. Ο Verrocchio ήταν χρυσοχόος από καταγωγής και μπορούμε, ακόμη και σήμερα, να θαυμάσουμε το ανάγλυφο της αποκεφάλισης του Αγίου Ιωάννου του Βαπτιστή, που αποτελεί μέρος της περίφημης αργυρής κολυμβήθρας San Giovanni. Ήταν, επίσης, δάσκαλος γλυπτικής, κυρίως με μπρούντζο. Και κρατούμε στη μνήμη μας εκείνο το άγαλμα του έφιππου στρατιωτικού Colleoni, που του είχε παραγγείλει ο συγκλητικός από τη Βενετία. Στο εργαστήριο ζωγραφικής του ο Leonardo da Vinci έμαθε πολλές μεθόδους τεχνικής, ως μαθητευόμενος. Έμαθε την προετοιμασία των υλικών από ξύλο, το χτύπημα των χρωμάτων με το χέρι, τη σύνθεση του βερνικιού για την προστασία των πινάκων, μα και τη χρήση των εργαλείων του γλύπτη, την επεξεργασία των καλουπιών με παστέλ, την τεχνική του sanguine κι εκείνη του ασημιού. Ωστόσο, με αυτή την εκπαίδευση, ο Leonardo da Vinci μπόρεσε να εκφράσει τη δική του καλλιτεχνική προσωπικότητα. Το καλύτερο παράδειγμα είναι η συμβολή του στον πίνακα του δασκάλου, δηλαδή στη Βάπτιση του Χριστού. Το μέρος στο οποίο ήταν υπεύθυνος ο νεαρός μαθητής, αναπαριστά τον γονατιστό άγγελο που βρίσκεται στην αριστερή άκρη του πίνακα. Η επιλογή αυτού του αγγέλου είναι απόλυτα σαφής και ξεκάθαρη, καθώς δεν είναι σημαντικός για το θέμα τού πίνακα και επιτρέπει στον μαθητή να φτιάξει το χέρι του. Παρατηρούμε αμέσως την πάρα πολύ όμορφη επεξεργασία της πτύχωσης που αξιοποιείται από το γεγονός ότι ο άγγελος στρέφει λίγο την πλάτη στον θεατή. Η θέση αυτή επιτρέπει να θαυμάσουμε επίσης την ποιότητα εργασίας στην κόμη που είναι, ήδη, απόλυτα χαρακτηριστική της τέχνης του Leonardo da Vinci. Σε γενικές γραμμές, ο άγγελος του Verrocchio μοιάζει απλά σ’ ένα μικρό παιδί. Έχει τα χαρακτηριστικά ενός μικρού αγοριού που ποζάρει δίχως πίστη μπροστά στον καλλιτέχνη. Και η στάση του μας φαίνεται τώρα κάπως τεχνητή. Αντιθέτως, ο άγγελος του Leonardo da Vinci δεν έχει καμία σχέση. Αναπαριστά μια εξιδανικευμένη ομορφιά, χωρίς φύλλο και θα μπορούσαμε να πούμε θεϊκή. Η συνολική του στάση τον διαφοροποιεί από τους κοινούς θνητούς, αλλά και από τους ανθρώπους, με την αυστηρή έννοια του όρου. Δεν είναι μια αναπαράσταση μα μια θεϊκή παράσταση. Δεν είναι ούτε κι ο άγγελος του ευαγγελισμού, αλλά διαφέρει ριζικά. Ωστόσο, ο πίνακας αυτός μας προβάλλει στοιχεία που δεν θα ξανασυναντήσουμε στα έργα του Leonardo da Vinci. Έτσι, έχουμε την απουσία ρεαλισμού στο δεύτερο σχέδιο από την πλευρά του Αγίου Ιωάννη του Βαπτιστή. Και μια διακύμανση στο τρίτο σχέδιο, που δεν μας πείθει για την σύνδεση του τοπίου με τα κύρια πρόσωπα. Μα το σημείο της πιο ενδιαφέρουσας απόκλισης εδράζει στα πόδια του Χριστού και του Αγίου Ιωάννη του Βαπτιστή. Πραγματικά, τα πόδια τους βρίσκονται μέσα στο νερό, μα ο Verrocchio δεν επισημαίνει τη συνακόλουθη παραμόρφωση της διασύνδεσης του νερού και του αέρα. Όμως, αυτό το σημείο αποτελεί μια άρνηση της πραγματικότητας της φύσης. Ο Leonardo da Vinci προσπάθησε σ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του, του έργου του και των σπουδών του να κατανοήσει τα χαρακτηριστικά της φύσης. Θεωρεί πως πρέπει ν’ ακολουθεί το παράδειγμα της φύσης, που αντιπροσωπεύει τον μόνο δάσκαλο για ν’ ακολουθεί ο αληθινός καλλιτέχνης. Αυτός ο πίνακας, επίσης, δείχνει τη συνεισφορά και τα όρια της μάθησης του δασκάλου Verrocchio.