21149 - Η Μάλτα στη μνήμη του κυπριακού λαού. (με Β. Τσατσαμπά)
Ν. Λυγερός, Β. Τσατσαμπά
Ένα παράδειγμα ακόμα πιο συγκλονιστικό για την ενσωμάτωση της πολιορκίας της Μάλτας του 1565 στην ιστορία του Ελληνισμού προέρχεται από τον κυπριακό λαό. Αυτό το παραδοσιακό τραγούδι όχι μόνο είναι πιο πλήρες από εκείνο της Θάσου, αλλά περιγράφει και μαχητικά στοιχεία κι έχει βέβαια το ύφος του άσματος. Αυτή η εκδοχή είναι σε κυπριακή διάλεκτο κι εκδόθηκε από τον Σακελλάριο Αθανάσιο στον δεύτερο τόμο των Κυπριακών (Αθήνα, 1891, σελίδες 181 έως 183). Ο Hubert Pernot και ο Νικόλαος Πολίτης θεωρούν ότι αυτή η πρωτογενής γραφή είναι σύγχρονη της εποχής των γεγονότων και καθώς δεν βλέπουμε στοιχεία του πολέμου της Κύπρου, δηλαδή του τέταρτου πολέμου μεταξύ Δημοκρατίας της Βενετίας και της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας που αρχίζει το 1570. Έτσι είναι πιθανόν να έχουμε στα χέρια μας ένα κείμενο της περιόδου 1565- 1570. Στο άσμα βλέπουμε ξεκάθαρα ότι η εντολή να πολιορκηθεί η Μάλτα ήρθε από την Κωνσταντινούπολη, πράγμα που συμπίπτει και με τα ιστορικά δεδομένα. Υπάρχουν βέβαια και αλλαγές που ενσωματώθηκαν από την παράδοση του ακριτικού κύκλου, όπως είναι οι αναφορές οι αστρολογικές. Επίσης ξέρουμε ιστορικά ότι Έλληνες κάτοικοι βοήθησαν τους Ιππότες εναντίον των Οθωμανών και το περιστατικό με το Κύπριο παλληκαράκι μας θυμίζει αυτήν την πολύτιμη βοήθεια ενάντια στη βαρβαρότητα. Κι όσο αφορά το κλείσιμο του άσματος είναι δύσκολο να μην πιούμε ένα γλυκό κρασί για να κεράσουμε τη μνημοσύνη.