Είναι πάντα εντυπωσιακό όταν αντιλαμβανόμαστε το πόσο είναι αποτελεσματική η μελέτη του παρελθόντος για την επίλυση των προβλημάτων του μέλλοντος. Η Ευρωπαϊκή Ένωση παρουσιάζεται συχνά ως ένα άγνωστο αντικείμενο που λειτουργεί με μη προβλέψιμο τρόπο. Ξεχνούμε όμως ότι αυτό ισχύει μόνο και μόνο αν την εξετάζουμε συγχρονικά. Η διαχρονική της μελέτη μάς προσφέρει άλλες δυνατότητες όπως το αποδεικνύει και το πρόσφατο διαπραγματευτικό πλαίσιο.

Μελέτες με θέμα τη Χάρτα του Ρήγα, ερμηνεύονται ως ιστορικές στην καλύτερη περίπτωση, ως γραφικές στη χειρότερη και ως λαογραφικές στην ουδέτερη. Στην πραγματικότητα, δεν είναι δύσκολο να αναδείξουμε τα στρατηγικά σημεία της προσπάθειας του Ρήγα και ακόμα λιγότερο των προεκτάσεών τους. Το μόνο που χρειαζόμαστε είναι μία αλλαγή πλαισίου, αλλιώς θα ήταν ακατανόητη η ύπαρξη ενός τέτοιου μαθήματος στη Σχολή Εθνικής Ασφάλειας ή στην Αστυνομική Ακαδημία. Το διαπραγματευτικό πλαίσιο έδειξε αντικειμενικά ότι χώρες όπως η Γαλλία ή η Αυστρία είχαν συμφέροντα. Έδειξε επίσης το δισταγμό μας όσον αφορά στο συντονισμό συμφερόντων. Κι όμως υπήρχε και υπάρχει ένα ενιαίο στρατηγικό πεδίο. Αυτό εξηγείται από τη μελέτη του έργου του Ρήγα.

Είναι στη Βιέννη που ο Ρήγας τυπώνει το 1796 την Επιπεδογραφία της Κωνσταντινουπόλεως και το 1797 τη Νέα Χάρτα της Βλαχίας και μέρους της Τρανσυλβανίας, τη Γενική Χάρτα της Μολδαβίας και τη Χάρτα της Ελλάδας. Αυτό το γεγονός δεν είναι τυχαίο. Γενικά στην Αυστρία και ειδικά στη Βιέννη υπήρχαν εκείνη την εποχή πολλοί Έλληνες με τη γενική έννοια της λέξης εφόσον στην Ελλάδα ήταν η Τουρκοκρατία. Ο Ρήγας βρίσκει εμπόρους, σπουδαστές αλλά και τυπογράφους. Ήδη από το 1790 εκδίδεται από τους αδελφούς Μαρκίδη Πούλιου το πρώτο ελληνικό δημοσιογραφικό όργανο, η Εφημερίς. Ο Γεώργιος Μαρκίδης Πούλιου έχει αυστριακή υπηκοότητα όπως και άλλοι Έλληνες για να αποφύγουν την τουρκική. Όλοι τους και ειδικά ο Ρήγας είναι επηρεασμένοι από τη γαλλική επανάσταση και τη Χάρτα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Όχι μόνο, όμως, διότι ο Ρήγας διαβάζει και την Εγκυκλοπαίδεια του διαφωτισμού που εκδίδεται από το 1751 έως το 1776 όπως το αποδεικνύουν οι έρευνες πάνω στα πρωτότυπά του. Χρησιμοποίησε την Εγκυκλοπαίδεια του Diderot και d’Alembert και για τη Χάρτα και για το βιβλίο του με τίτλο Φυσικής απάνθισμα. Συνεπώς, δεν έχει μια απλοϊκή προσέγγιση του θέματος όπως το πίστευαν παλιά οι ειδικοί. Ο Ρήγας κατανόησε το πνεύμα του Διαφωτισμού και της Γαλλικής Επανάστασης και θέλησε να τα ενσωματώσει στην προπαγάνδα του για το ελληνικό γένος. Αυτό εξηγεί και το δώρο που έκανε στο Ναπολέοντα για να τον προσεγγίσει. Δυστυχώς όταν βρισκόταν στην Τεργέστη για να συναντήσει το Γάλλο Πρόξενο, τον πρόδωσε ο Δημήτρης Οικονόμου και συλλαμβάνεται με άλλους συντρόφους της Πατριωτικής Εταιρείας που αποτέλεσε το υπόβαθρο της Φιλικής Εταιρείας. Δεν πρέπει να εξετάζουμε μόνο τα κυβερνητικά όργανα για να κατανοήσουμε τις τωρινές διαπραγματεύσεις, πρέπει να επινοήσουμε και το πνεύμα του παρελθόντος.