77233 - Καταγραφή – Podcast #64: Κυπριακές Εκλογές – Ένσταση 17

Ν. Λυγερός

Αυτή την περίοδο, λόγω της εκλογικής εκστρατείας, επανέρχεται στη συζήτηση το πλαίσιο Guterres και θα θέλαμε τουλάχιστον με αυτές τις ενστάσεις να θέσουμε μερικά ζητήματα πάνω σε αυτό το πλαίσιο και σήμερα θα αρχίσουμε με το πρώτο σημείο. Το πλαίσιο Guterres προβλέπει, στο πρώτο σημείο, την κατάργηση της Συνθήκης Εγγύησης του 1960 και των επεμβατικών δικαιωμάτων και αντικατάσταση με ένα νέο σύστημα ασφαλείας το οποίο να ικανοποιεί και τις δύο κοινότητες. Το πρώτο πράγμα που μπορούμε να πούμε είναι το εξής, ότι η κατάργηση της Συνθήκης Εγγύησης του 1960 είναι κάτι πολύ καλό γιατί ουσιαστικά μπαίνουμε σε ένα νέο πλαίσιο, όσον αφορά το Κυπριακό. Έγινε αυτή η Συνθήκη Εγγύησης το 1960 γιατί ήταν και τα δεδομένα της εποχής, μετά το 1955 -1959, ξέραμε εκείνη την εποχή ότι ήταν δύσκολο να πετύχουμε κάτι καλύτερο, άρα δεν έγινε και μεγαλύτερη προσπάθεια. Πάντως σε κάθε περίπτωση υπάρχει ακόμα και τώρα αυτή η Συνθήκη Εγγύησης και βέβαια μπορεί να είναι και ακόμα μεγαλύτερο το πρόβλημα των επεμβατικών δικαιωμάτων που επιτρέπουν – για να είμαστε ξεκάθαροι – π.χ. στην Τουρκία να κάνει μία επέμβαση στην Κύπρο όταν υπάρχει κάποιο πρόβλημα τουλάχιστον από την πλευρά της, με το δικό τους τρόπο σκέψης. Έχουμε τρεις Εγγυήτριες Δυνάμεις: την Ελλάδα, το Ηνωμένο Βασίλειο και την Τουρκία είναι και οι τρεις Δυνάμεις Νατοϊκές χώρες και αυτό πρέπει να το υπενθυμίσουμε, γιατί είναι μερικοί που ξεχνούν αυτό το δεδομένο, ξέρουμε ότι η Ελλάδα και το Ηνωμένο Βασίλειο δεν θέλουν πια να είναι Εγγυήτριες Δυνάμεις με τον ίδιο τρόπο. Βέβαια η Τουρκία το θέλει ακόμα και τώρα για λόγους ευνόητους. Πρέπει να υπενθυμίσουμε ότι η Κύπρος δεν είναι πια στους Αδέσμευτους από το 2004, έχει ενταχτεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 2004, έχει ενταχτεί και στην Ευρωζώνη το 2008 και ειδικά τώρα, υπάρχει βέβαια και η άρση του Εμπάργκο στα οπλικά αμερικανικά συστήματα, γι’ αυτό έγινε και η ένταξη εντός του προγράμματος της Αμερικής πριν λίγες ημέρες. Αυτό λοιπόν που πρέπει να καταλάβουμε είναι ότι σίγουρα το γεγονός ότι βάζουμε τη Συνθήκη Εγγύησης να καταργηθεί που είναι βέβαια σαν συνέχεια της Συνθήκης Ζυρίχης – Λονδίνου αλλά δεν είναι ενσωματωμένο στο ίδιο ακριβώς πλαίσιο, είναι κάτι που μας ικανοποιεί, γιατί θεωρούμε πολύ απλά ότι η Κύπρος, που είναι στην Ευρωπαϊκή Ένωση, δεν έχει ανάγκη από αυτές τις τρεις Εγγυήτριες Δυνάμεις ειδικά αν στη συνέχεια μπει στον Συνεταιρισμό για την Ειρήνη και στη συνέχεια στο ΝΑΤΟ. Το γεγονός ότι έχουμε αυτές τις τρεις Εγγυήτριες Δυνάμεις, που ξέρουμε ότι είναι ένας απ’ τους λόγους που έγινε η εισβολή το 1974, είναι κάτι πάρα πολύ καλό που πρέπει να φύγει. Αυτό που πρέπει να εξετάσουμε επίσης είναι το θέμα της αντικατάστασης, άρα είναι ένα πλαίσιο συζήτησης. Θα πρέπει να το σκεφτούμε σοβαρά στις διαπραγματεύσεις, γιατί θα πρέπει αυτό το σύστημα ασφαλείας το οποίο να ικανοποιεί και τις δύο κοινότητες να μην είναι απλώς ένα πλαίσιο συμβιβασμού, να είναι μία λύση ισορροπίας, θα ήταν καλό να είναι του τύπου Pareto αλλά ακόμα κι αν είναι του τύπου Nash να είναι ξεκάθαρο ότι εμείς το θέλουμε και είναι αποδεκτό από τις δύο Κοινότητες. Αυτό σημαίνει λοιπόν ότι αυτό το σημείο που είναι θετικό, δηλαδή το πρώτο του πλαισίου Guterres, πρέπει να καταλάβουμε ότι δεν είναι θετικό από μόνο του, είναι απλώς ένα θετικό πεδίο δράσης πάνω στο οποίο θα πρέπει να δοθεί μια μάχη σε επίπεδο διαπραγμάτευσης, έτσι ώστε να πετύχουμε κάτι που να είναι αποτελεσματικό και ανθεκτικό, δεν αναζητούμε μόνο κάτι που να είναι βιώσιμο, θέλουμε κάτι που να είναι δίκαιο και σε κάθε περίπτωση από τη στιγμή που υπάρχει η κατάργηση, είμαστε σε ένα θετικό πεδίο δράσης, αλλά πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί με το σύστημα ασφαλείας, το οποίο θα πρέπει να το μελετήσουμε έτσι ώστε να μη γίνει ένα τεχνικό λάθος με στρατηγικές επιπτώσεις και με ουρά γεωπολιτική, επειδή θα έχουμε επιλέξει ένα άλλο σύστημα το οποίο αντί να αντικαταστήσει το προηγούμενο και να καλυτερεύει τα πράγματα, μπορεί να τα χειροτερέψει αν στη διαπραγμάτευση δεν έχουμε μία επιτυχία που να οφείλεται σε μία στρατηγική προσέγγιση. Και γι’ αυτό λέω λοιπόν ότι το πρώτο σημείο του πλαισίου Guterres πρέπει να το δούμε θετικά, αλλά πρέπει να το δούμε θετικά, ολοκληρωτικά, μόνο στο τέλος της διαδικασίας, γιατί πρέπει να πετύχουμε μία διαπραγμάτευση για τη μορφή που θα έχει το νέο σύστημα ασφαλείας.