6811 - Από τη γέφυρα συνεργασίας στο απειλητικό τόξο

Ν. Λυγερός

Ο Ismail Kadare το έθεσε σωστά, η Ευρωπαϊκή Ένωση αποτελεί ένα μοναδικό στόχο για το μέλλον της Αλβανίας. Βέβαια, υπάρχουν αντιστάσεις λόγω αδράνειας, σκοπιμότητας ακόμα και ρατσισμού. Όμως η επόμενη πραγματικότητα ακολουθεί όχι μόνο γεωστρατηγικά δεδομένα αλλά και τοποστρατηγικά. Πιο συγκεκριμένα, με την Ελβετία μεν και την πρώην Γιουγκοσλαβία κι Αλβανία δε, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει δύο τοπολογικές τρύπες που μεγεθύνουν τεχνητά το μήκος των συνόρων της. Για την Ελβετία, η ευρωπαϊκή της πορεία είναι δεδομένη και έχει ενισχυθεί με τη votation που αναγνώρισε τα νέα κράτη – μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Όσον αφορά στη δεύτερη τοπολογική τρύπα τα πράγματα είναι περίπλοκα, διότι τα Βαλκάνια αποτελούν διαχρονικά ένα τριπλό σημείο επαφής και κατά συνέπεια έχουν υποστεί φθορά, λόγω των μεγάλων τριβών που ασκούνται στο κεντρικό υποσύνολο. Ένας τρόπος να λυθεί αυτό το πρόβλημα είναι η ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Από την άλλη πλευρά παρατηρούμε, ειδικά με την ανάδειξη του νεοθωμανικού δόγματος, ότι η Τουρκία με το πρόσχημα της γέφυρας συνεργασίας, προσπαθεί να προσεγγίσει όλο και πιο στενά την Αλβανία. Κάνει κατάχρηση του μουσουλμανικού πλαισίου, για να ενισχύσει το παλιό οθωμανικό πεδίο δράσης. Η απλή εξέταση του χάρτη της Ευρώπης μετά το Συνέδριο του Βερολίνου το 1878, εξηγεί ξεκάθαρα το νοητικό σχήμα του μουσουλμανικού τόξου που δεν είναι παρά το επιφαινόμενο ενός βαθύτερου νοητικού σχήματος, δηλαδή της συνεκτικότητας της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Αυτή είναι η ιδέα που εξηγεί το τουρκικό ενδιαφέρον για την Αλβανία. Η έντεχνη φιλία με την Αλβανία δεν είναι παρά ένα σχήμα του Machiavelli, που προσφέρει, όχι μόνο μία επέκταση της τουρκικής επιρροής σε μία ευρωπαϊκή ζώνη, αλλά και τη δημιουργία ενός διπλού μετώπου με την Ελλάδα. Το τουρκικό ενδιαφέρον δεν αφορά ανθρώπινες ζωές, θρησκεία και γενικότερα λαό, αλλά μόνο και μόνο το έδαφος. Δεν θέλει να αφήσει τη διάδοχο της Αυστροουγγρικής Αυτοκρατορίας να ελέγχει με αποτελεσματικότατα τα Βαλκάνια. Θέλει να έχει πρόσβαση σε αυτό το ζωτικό χώρο, όπως τον ονομάζει, για να επεκτείνει το στρατηγικό της βάθος και να μηδενίσει τις τριβές με τις γειτονικές χώρες. Το συμμαχικό πλαίσιο που προβάλλει με την Αλβανία δεν έχει κανένα υπόβαθρο όσον αφορά στη συμμετρία του. Πρόκειται για μία μονομερή εκμετάλλευση της σχέσης των δύο κρατών με απώτερο στόχο την αντίδραση ενάντια σ’ αυτό που θεωρεί ως ευρωπαϊκή επέκταση. Και στην Ελλάδα, όπως και στην Αλβανία, δίνουμε λανθασμένα μεγάλη σημασία στις χώρες μας, όταν διαπραγματευόμαστε και δεν αντιλαμβανόμαστε ότι και στις δύο περιπτώσεις η Τουρκία μας θεωρεί απλώς ως θρησκευτικά βιλαέτια. Για αυτό δεν έχουμε κρατική υπόσταση. Είμαστε μόνο και μόνο χώροι για τις ανάγκες της, τίποτα περισσότερο. Λειτουργεί με παλιά νοητικά σχήματα που δεν συμπεριλαμβάνουν τη τωρινή πραγματικότητα. Μόνο αν το συνειδητοποιήσουμε στην Αλβανία και στην Ελλάδα θα προχωρήσουμε αποτελεσματικά σ’ ένα κοινό ευρωπαϊκό μέλλον.