459 - Από την ακραία ιατρική στην ηθική της κοινωνίας

Ν. Λυγερός

Κάποτε για να ανακαλύψεις μια καινούργια θεωρητική αντίληψη πρέπει να εξετάσεις πειραματικά ένα σύστημα το οποίο λειτουργεί άριστα τουλάχιστον με την κοινωνική άποψη. Το ερώτημα που θέλουμε να θέσουμε εδώ είναι ποιος είναι ο ρόλος της ιατρικής με τη γνω στή της έννοια όταν πια δεν υπάρχει καμιά ελπίδα; Ποιος είναι ο ρόλος της όταν ο άνθρωπος δεν είναι παρά ένα κορμί που υποφέρει;
Από ανάγκη, νοσοκομεία και κλινικές έχουν εξειδικευτεί στα τελευταία στάδια της ζωής του ανθρώπου κι όλοι οι γιατροί και οι νοσοκόμες τους ασχολούνται αποκλειστικά μ αυτό το θέμα. Βλέποντας απλοϊκά τα πράγματα αυτή η παρατήρηση φαίνεται να είναι ανάλογη με όλες τις ειδικότητες ενός τομέα όμως στην πραγματικότητα αυτή η επιλογή διαμορφώνει τόσο πολύ το πεδίο δράστης της ιατρικής που μας αναγκάζει να θέσουμε με ειλικρίνεια το ερώτημα του ρόλου της.

Στην ιατρική κάθε προσπάθεια είναι ένας τρόπος αντίστασης στη φυσιολογική εξέλιξη του κορμιού ακόμα κι αν δεν είναι συνειδητό για τον άνθρωπο που πάσχει όταν πια έχει ξαναβρεί την υγεία του όλη αυτή η προσπάθεια δικαιώνεται. Στην περίπτωση όμως που μας αφορά δεν υπάρχει αυτή η συνείδηση εκ των υστέρων απλώς διότι δεν υπάρχει το μετά. Έτσι κάθε προσπάθεια είναι μόνο και μόνο μια κίνηση αναμονής, μια κίνηση που προσπαθεί να γεμί σει το κενό του χρόνου και της οντότητας. Δεν επιδιώκεις τίποτα απλώς περιμένεις και τα φάρμακα που παίρνεις δεν είναι για να καλυτερέψεις απλώς για να μην υποφέρεις σωματικά.

Μ αυτόν τον περίεργο τρόπο ο ιατρικός χώρος μετατρέπεται σε μια αίθουσα αναμονής ενός ταξιδιού που δεν ξέρεις πότε θ’αρχίσει. Δεν ξέρεις τι ώρα θα περάσει το τρένο της ζωής. Και η ίδια η ζωή δεν έχει πια το ίδιο νόημα. Δεν είναι πια μια δημιουργία της συνείδη σης του θανάτου, είναι μια παράταση ενός παιχνιδιού που ξέχασε τους κανόνες του και σ’αυτή τη λήθη εισχωρεί κι όλη η ιατρική που εξειδικεύεται στο ακραίο της στάδιο.

Η ιστορική συνείδηση αυτού του τελευταίου σταδίου έχει διαμορφώσει τόσο σημαντικά το ρόλο της ιατρικής που δεν έχει πια καμιά σχέση με την κοινή γνώμη που έχουμε γι’αυτή. Με την έλλειψη της αντοχής του κορμιού έχουμε φθάσει στη μη ύπαρξη της αντίστασης. Όταν δέχε σαι τη ροή του κόσμου, το σύστημα σου καταρρέει. Τότε όλη η ιατρική είναι μια συνεχόμενη διαδικασία που ασχολείται αποκλειστικά με λεπτομέρειες. Η ζωή στο νοσοκομείο είναι μια σειρά από λεπτομέρειες που δεν ξέρουν τι ακολουθούν. Η πορεία της ζωής δεν είναι πια ο στόχος. Αυτός έχει καθιερωθεί από μια τεχνητά αόμματη κοινωνία που δε θέλει ποια να δει που καταλήγει ο δρόμος. Έκανε την επιλογή της μη επιλογής. Έχει αναθέσει στο ιατρικό σώμα τις λεπτομέρειες του συστήματος. Η ψυχολογική διάσταση εξαφανίστηκε προς όφελος της κοινωνικής.

Εφόσον η κοινωνία δε μπορεί να δεχτεί το θάνατο ως φυσιολογική εξέλιξη της ζωής, τον έχει παραμερίσει. Έτσι αφού δεν το βλέπει, με τη δική της αντίληψη δεν υπάρχει. Αυτή η σκέψη είναι βέβαια μια λανθασμένη χρήση του ισομορφισμού του Sidis. Το ότι δεν υπάρχει κάτι επειδή δεν μπορείς να το δεις δεν είναι καθόλου το ίδιο με το να αποφασίζεις ότι δεν υπάρχει κάτι γιατί δε θέλεις να το δεις. Η αποκλειστική λειτουργία της ιατρικής σ’ένα τόσο παραμορφωμένο πλαίσιο την έχει μετατρέψει σε τελετουργία. Με την κοινωνική του έννοια ο θάνατος προϋπάρχει. Για να μη δει το θάνατο, η κοινωνία αποφάσισε να μη δει το τέλος της ζωής. Δεν κατάλαβε όμως ότι μ’αυτόν τον τρόπο έκοψε ένα κομμάτι της ζωής. Προσπαθεί να ξεχάσει ότι είμαστε θνητοί και ξέχασε ότι ξέχασε την ίδια της την έννοια σ’αυτή τη λήθη. Έτσι και η ιατρική προσπαθώντας να υπερασπιστεί την κοινωνία ξέχασε ότι δημιουργήθηκε μόνο και μόνο για να βοηθήσει τον άνθρωπο. Αν η ιατρική είναι μόνο κοινωνική δε μπορεί να είναι ανθρώπινη διότι ο άνθρωπος δεν έχει ανάγκη από υπηρέτες, μόνο ανθρωπιά θέλει, κι αυτή μόνο το ελεύθερο ον μπορεί να της κάνει δώρο.