22549 - Όρια τοπικισμού και απουσία στρατηγικής

Ν. Λυγερός

Δίχως την ανάγνωση της Συνθήκης Βερολίνου, οι ερμηνείες για το κρητικό ζήτημα είναι αυθαίρετες και δεν εξηγούν καν την ύπαρξη της Σύμβασης της Χαλέπας. Τα κινήματα του 1841, του 1858, του 1866-1869 και του 1877-1878 ήταν όλα του ίδιου τύπου. Προσπαθούσαν να κάνουν κινήσεις τοπικές δίχως να αλλάξουν το γενικό πλαίσιο. Και κατέληξαν στα όρια του τοπικισμού, διότι δεν υπήρχε υψηλή στρατηγική. Ακόμα πιο απλά δεν υπήρχε η εμβέλεια του Κολοκοτρώνη που αντιλήφθηκε εξ αρχής ότι ο τοπικισμός στην Πελοπόννησο θα είχε τα ίδια αποτελέσματα που είχε τόσες δεκαετίες στην Κρήτη. Το πρόβλημα είναι ότι το εθνικό του έργο δεν έγινε κατανοητό σε βάθος λόγω απουσίας στρατηγικής. Διότι όσο ισχυρές και να είναι οι τακτικές κινήσεις, που έχουν βέβαια την αξία τους, δεν μετατρέπονται ποτέ σε στρατηγικές πράξεις. Το αποτέλεσμα είναι απλό και ξεκάθαρο. Δεν υπήρξε καμιά αλλαγή έως το 1878 και ακόμα και τότε όταν η Οθωμανική Αυτοκρατορία πρότεινε να δώσει την Κρήτη στην Ελλάδα για να την ξεφορτωθεί, είναι η Αγγλία που της είπε ότι δεν ήταν απαραίτητο. Δηλαδή με μια μυστική συζήτηση στο Συνέδριο του Βερολίνου έσβησε όλες τις κινήσεις των διαφόρων κινημάτων, γιατί ποτέ αυτά δεν είχαν φτάσει το επίπεδο της εθνικής επανάστασης που ανέτρεψε όλα τα δεδομένα λόγω της υψηλής στρατηγικής που ανέπτυξε ο Κολοκοτρώνης. Έτσι, ως συνέχεια της Συνθήκης Βερολίνου, η Σύμβαση της Χαλέπας τερμάτισε προσωρινά τα κινήματα και έσβησε τη δράση τους, διότι αποτελούσε έναν συμβιβασμό για την Οθωμανική Αυτοκρατορία για να ξεμπερδέψει από τις οδηγίες της Συνθήκης. Έτσι, με την πρώτη ευκαιρία η Οθωμανική Αυτοκρατορία θα καταργήσει άρθρα της Σύμβασης, γιατί η Κρήτη δεν είχε καταφέρει ακόμα να περάσει στο στάδιο της εθνικής επανάστασης.