21318 - Ο Πόντος και η Συνθήκη Σεβρών

Ν. Λυγερός

Στην Ελλάδα, πολλοί ασχολούνται με το ποντιακό, αλλά επί της ουσίας λένε ότι ασχολούνται επειδή εξετάζουν το όλο θέμα παραδοσιακά. Ο Πόντος όμως δεν είναι μόνο παράδοση και χορός, είναι μια περιοχή και μια πατρίδα. Το πρόβλημα είναι ότι οι διεκδικήσεις δεν ακολουθούν καμία ορθολογική στρατηγική και παραμένουν θεωρητικές. Ενώ υπάρχουν στοιχεία που μπορούν να τις θεμελιώσουν και μάλιστα σε βάθος χρόνου. Αν εξετάσουμε τη Συνθήκη Σεβρών του 1920, θα δούμε ότι περιγράφει με λεπτομέρειες τα νέα δεδομένα της εποχής και καθορίζει τι πρέπει να γίνει στο μέλλον όσον αφορά στα σύνορα και τις αλλαγές τους. Συνήθως εξετάζουμε αυτά τα σχήματα κάπως παθητικά δίνοντας σημασία στη Συνθήκη Λωζάννης του 1923, παραλείποντας βέβαια το γεγονός ότι η Τουρκία την παραβιάζει τουλάχιστον σε 18 άρθρα. Έτσι ο καθορισμός ακόμα και του ιστορικού Πόντου δεν αποτελεί μια γεωπολιτική πραγματικότητα ενώ αυτή υπάρχει. Η λύση του προβλήματος υπάρχει στο σχέδιο Wilson, δηλαδή του Αμερικανού προέδρου. Διότι στις διαπραγματεύσεις δεν συζητήθηκαν μόνο θέματα πληθυσμών αλλά και ορίων. Πάνω στον χάρτη βλέπουμε ξεκάθαρα ότι η κατεχόμενη Θράκη θεωρείται ελληνική και το ίδιο για την περιοχή της Σμύρνης. Όμως για τον Πόντο έχει ενταχθεί στην Αρμενία σε μεγάλο βαθμό όσον αφορά στην περιοχή της Τραπεζούντας έως την Κερασούντα. Βέβαια πρόκειται για τη Δυτική Αρμενία και όχι μόνο για την τωρινή Αρμενία. Κι ενώ υπάρχουν αυτά τα δεδομένα που δείχνουν τα βήματα που θα ακολουθήσουν, κανείς δεν κάνει μια ξεκάθαρη αναφορά σε αυτό το πλαίσιο. Ενώ η μελέτη των χαρτών της Συνθήκης Σεβρών δίνει λύσεις σε πολλά σημεία που αποτελούν εμπόδια για όσους αναρωτιούνται τι σημαίνει στρατηγική σκέψη.