1235 - Ευρωσύνταγμα, Κύπρος και βρετανικές βάσεις

Ν. Λυγερός

Στο Ευρωσύνταγμα υπάρχουν διάφορες αναφορές στις βρετανικές βάσεις στην Κύπρο. Πιο συγκεκριμένα οι αναφορές βρίσκονται στα εξής μέρη: Πρωτόκολλο αριθμός 3, Άρθρο IV -437 παράγραφος 2, στοιχείο ε, και Άρθρο IV -440 παράγραφος 6, στοιχείο β. Αν και μπορεί να φανεί ανορθόδοξο να υπάρχουν αυτές οι αναφορές στο Ευρωσύνταγμα εφόσον οι βρετανικές βάσεις δεν ανήκουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση, νομολογικά είναι απαραίτητες. Το ιστορικό είναι σχετικά απλό. Όπως η Κύπρος υπέγραψε μια συμφωνία με τη Μεγάλη Βρετανία και παραχώρησε τις βάσεις, οι οποίες έγιναν βρετανικές από τότε, την ώρα της ένταξης της Μεγάλης Βρετανίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η κυβέρνησή της αποφάσισε να υπάρχει ένα ειδικό καθεστώς στις βάσεις αυτές. Έτσι η Μεγάλη Βρετανία εξασφάλισε την άμεση εξάρτηση των βάσεων από την επικράτειά της δίχως να δίνει λόγο πια στην Ευρωπαϊκή Ένωση η οποία δεν έχει την αρμοδιότητα να απορρίψει εξαιρέσεις του ευρωπαϊκού κεκτημένου που έγιναν πριν την ένταξη του συγκεκριμένου κράτους. Κατά συνέπεια η ένταξη της Μεγάλης Βρετανίας δεν άλλαξε τίποτα από την υπογραφή με την Κύπρο. Το ίδιο ισχύει και για την ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ακόμα και τα κατεχόμενα εντάχθηκαν, μα όχι οι βρετανικές βάσεις, εξαιτίας της προηγούμενης συμφωνίας μεταξύ των δύο κρατών. Αυτό είναι βέβαια μια πολύ σημαντική διευκρίνιση που πρέπει να γίνει για να εξετάσουμε αντικειμενικά τα εθνικά προβλήματα.

Συνεπώς είναι λογικό να υπάρχουν αυτές οι αναφορές στο Ευρωσύνταγμα. Αυτό όμως δεν σημαίνει κατ’ ανάγκη ότι το Ευρωσύνταγμα είναι αρνητικό για μας. Για να είμαστε ακριβείς, το Ευρωσύνταγμα είναι θεσμικά αντικειμενικό και ακολουθεί τις συμφωνίες που υπάρχουν. Πρέπει όμως να πούμε εδώ ότι ενώ το Ευρωσύνταγμα θα μπορούσε απλώς να μην εφαρμόζεται καθόλου στις βρετανικές βάσεις όπως θα ήταν αναμενόμενο, μέσω του Άρθρου IV -440 δημιουργεί ένα πλαίσιο εφαρμογής.

«Η παρούσα συνθήκη δεν εφαρμόζεται στο Ακρωτήρι και στη Δεκέλεια, που αποτελούν περιοχές των κυρίαρχων Βάσεων του Ηνωμένου Βασιλείου της Μεγάλης Βρετανίας και της Βορείου Ιρλανδίας στην Κύπρο, παρά μόνο στον αναγκαίο βαθμό για να διασφαλιστεί η εφαρμογή του καθεστώτος που προβλεπόταν αρχικά στο Πρωτόκολλο αριθμός 3. […] »

Μπορεί το ελληνικό κείμενο να μην είναι σαφές διότι η μετάφραση του χρησιμοποιεί την έκφραση: «δεν εφαρμόζεται … παρά μόνο», ενώ το αγγλικό λέει « shall apply . only » και το γαλλικό « ne s ‘ applique . que ». Αυτό σημαίνει ότι το Ευρωσύνταγμα εφαρμόζεται δίχως όμως να παραβιάζει τις προηγούμενες συνθήκες. Στην ουσία βλέπουμε ότι το Ευρωσύνταγμα εισχωρεί σε ελάχιστο επίπεδο βέβαια, στις βρετανικές βάσεις πράγμα το οποίο δεν καταφέραμε ως κράτος. Συνεπώς το Ευρωσύνταγμα είναι μια καλή βάση και σίγουρα καλύτερη από την τωρινή, για να διεκδικήσουμε στο μέλλον αυτό που μας ανήκει.

β ) Η παρούσα Συνθήκη δεν εφαρμόζεται στο Ακρωτήρι και στη Δεκέλεια , που αποτελούν περιοχές των κυρίαρχων βάσεων του Ηνωμένου Βασιλείου της Μεγάλης Βρετανίας και της Βορείου Ιρλανδίας στην Κύπρο , παρά μόνο στον αναγκαίο βαθμό για να διασφαλισθεί η εφαρμογή του καθεστώτος που προβλεπόταν αρχικά στο Πρωτόκολλο αριθ . 3

b) le présent traité ne s’applique à Akrotiri et Dhekelia, zones de souveraineté du Royaume-Uni de Grande-Bretagne et d’Irlande du Nord à Chypre, que dans la mesure nécessaire pour assurer l’application du régime prévu à l’origine dans le protocole sur les zones de souveraineté du Royaume-Uni de Grande-Bretagne et d’Irlande du Nord à Chypre.

(b) this Treaty shall apply to Akrotiri and Dhekelia, the sovereign base areas of the United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland in Cyprus, only to the extent necessary to ensure the implementation of the arrangements originally provided for in the Protocol on the Sovereign Base Areas of the United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland in Cyprus.